Finansowanie podmiotów ekonomii społecznej a rozwój przedsiębiorczości społecznej w Polsce. Wnioski sprzed kryzysu wywołanego przez COVID-19 i refleksje pokryzysowe

Financing of social economy entities and the development of social entrepreneurship in Poland. Pre-pandemic crisis conclusions and post- pandemic crisis reflections

do pobrania/download PDF

Izabela Jonek-Kowalska, prof. PŚ dr hab.
ORCID: 0000-0002-4006-4362
Katedra Ekonomii i Informatyki
Wydział Organizacji i Zarządzania
Politechnika Śląska
ul. Roosevelta 26-28, 41-800 Zabrze
e-mail: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

DOI: 10.15678/ES.2020.2.07

SŁOWA KLUCZOWE

przedsiębiorczość społeczna; ekonomia społeczna; finasowanie przedsiębiorczości społecznej

KEYWORDS

social entrepreneurship; social economy; financing social entrepreneurship

STRESZCZENIE

Rozwój przedsiębiorczości społecznej wiąże się z wieloma barierami o zróżnicowanym charakterze. Jedną z najpoważniejszych jest brak środków finansowych, co staje się szczególnie odczuwalne i dokuczliwe w okresie kryzysu gospodarczego. Mając na uwadze powyższe okoliczności, głównym celem prowadzonych rozważań i badań jest analiza źródeł finansowania podmiotów ekonomii społecznej w Polsce z perspektywy historycznej i prognostycznej (w kontekście kryzysu gospodarczego wywołanego pandemią COVID-19) oraz ocena możliwości rozwojowych tych podmiotów w fazie pokryzysowej. Do zrealizowania tak postawionego celu w artykule wykorzystano analizę statystyczną danych na temat źródeł finansowania podmiotów ekonomii społecznej w Polsce. Z przeprowadzonych analiz wynika, że w ujęciu historycznym przedsiębiorczość społeczna w Polsce rozwijała się systematyczne, aczkolwiek wolno. Świadczy o tym rosnąca liczba podmiotów działających w sferze ekonomii społecznej, w tym przede wszystkim stowarzyszeń i fundacji. Rozwój ten jest jednak aktualnie zagrożony z uwagi na zmniejszenie dochodów w sferze publicznej stanowiących główne źródło utrzymania badanych organizacji. Problemem w najbliższej przyszłości może być także pozyskiwanie składek członkowskich będących uzupełniającym źródłem finansowania przedsiębiorczości społecznej.

ABSTRACT

The development of social entrepreneurship is associated with many barriers of various nature. One of the most serious is the lack of financial resources, which becomes particularly acute and troublesome in times of economic crisis. Considering the above circumstances, the main goal of the considerations and research conducted in this article is to identify the directions of development of social economy entities in Poland and to analyze the sources of financing their activities from a historical and forecasting perspective (in the context of the economic crisis caused by the Covid-19 pandemic). In order to achieve this goal, the article uses a statistical analysis of data on the sources of financing of social economy entities in Poland. The conducted analyzes show that, historically, social entrepreneurship in Poland was systematically, but slowly, developing. This is evidenced by the growing number of entities operating in the field
of the social economy, including primarily associations and foundations. However, this development is currently threatened due to the reduction of revenues in the public sphere, which are the main source of income for the surveyed organizations. In the near future the problem may also be obtaining membership fees which are a supplementary source of financing for social entrepreneurship.

LITERATURA / REFERENCES

Augustyniak, P., Ciesiołkiewicz, K., Dudkiewicz, I., Fandrejewska, A., Gąciarz, B., Obracht-Prondzyński, C., Pacut, A., Przedlacki, M., Sadzik, J., Tarkowski, A., Wygnański, K. (2020). Alert Społeczny 1: Ratujmy najsłabszych, bądźmy wspólnotą. Open Eyes Economy Summit, 1, https://oees.pl/wp-content/uploads/2020/04/Alert-Spo%C5%82eczny-1-OEES.pdf.
Bartkowski, J. (2014). Solidarność społeczna i kryzys: Zmiany wartości w Europie i w Polsce w warunkach kryzysu. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, 48, 19–34.
Batko, R., Bogacz-Wojtanowska E. (2015). Przedsiębiorstwa społeczne – poszukiwanie tożsamości pomiędzy celami ekonomicznymi a społecznymi. Problemy Zarządzania, 13(4), 195–206.
Defourny J., Nyssens M. (2010). Conceptions of social enterprise and social entrepreneurship in Europe and the United States: Convergences and divergences. Journal of Social Entrepreneurship, 1(1), 32–53.
Ekonomia społeczna w Polsce w nowej perspektywie finansowej 2020+. Wnioski i rekomendowane rozwiązania. https://www.ekonomiaspoleczna.gov.pl/download/files/EKONOMIA_SPOLECZNA/ES_2021_2027_streszczenie.pdf
Gramescu, L. (2016). Scaling Social Innovation in Europe: An Overview of Social Enterprise Readiness. Procedia Social and Behavioral Sciences, 221, 218–225.
Gabriel, M (2014). Making it big: Strategies for scaling social innovations. London: Nesta.
Goyal, L. (2020). Exploring frugal innovation in social entrepreneurship:: Insights from emerging economies. Organizational Dynamics, 100782, https://doi.org/10.1016/j.orgdyn.2020.100782
Hausner J., Laurisz N. (2006). Czynniki krytyczne tworzenia przedsiębiorstw społecznych. Przedsiębiorstwo społeczne. Konceptualizacja. W: Przedsiębiorstwa społeczne w Polsce. Teoria i praktyka. Kraków: Małopolska Szkoła Administracji Publicznej Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie.
Hausner J. (2009). Ekonomia społeczna jako kategoria rozwoju. W: J. Hausner (red.). Ekonomia społeczna a rozwój. Małopolska Szkoła Administracji Publicznej. Wydawnictwo UE w Krakowie: Kraków 2009.
Herbst, J. (2008). Pole przedsiębiorczości społecznej w Polsce. W: J. Hausner, A. Giza-Poleszczuk (red.). Ekonomia społeczna w Polsce: osiągnięcia, bariery rozwoju i potencjał w świetle wyników. Warszawa: Fundacja Inicjatyw
Społeczno-Ekonomicznych.
Kaufman, R., Avgar, A., Mirsky, J. (2015). Opportunities for sustainable community development in the wake of disaster situations: Lessons from the field. International Journal of Sustainability Policy and Practice, 11(2), 1–10.
Kaufman, R., Mirsky, J., Avgar, A. (2007). Social Entrepreneurship in Crisis Situations. International Journal of Diversity in Organizations, Communities and Nations, 7(3), 227–232.
Kerlin, J. (2006). Social enterprise in the United States and Europe: Understanding and learning from the differences. Voluntas, 17(3), 247–263.
Mair J., Martí I. (2006). Social entrepreneurship research: A source of explanation, prediction, and delight. Journal of World Business, 41, 36–44.
Mikołajczyk, P. (2017). Współczesne wyzwania nowej ekonomii społecznej. Zeszyty Naukowe Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego w Zielonej Górze, 7, 237–249. 
Leś, E. (2005). Nowa ekonomia społeczna. Wybrane koncepcje. Trzeci Sektor, 2. Warszawa: Fundacja Instytutu Spraw Publicznych.
Łojko, M. (2017). Ekonomia społeczna wobec wyzwań polityki społecznej – w poszukiwaniu wspólnych relacji i przestrzeni. Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace, 3, 31-49.
Pacut A., (2010). Przedsiębiorczość społeczna w Polsce – problemy i wyzwania. Zarządzanie Publiczne, 4(14), s. 45–57.
Płonka, M. (2015). Ekonomia społeczna a koncepcje polityki społecznej państwa. Model polski, Ekonomia Społeczna, 2, 85-100.
Rechulicz, M. (2006). Organizacje pozarządowe – alternatywa dla przedsiębiorczości czy przedsiębiorczość? Trzeci Sektor, 7.
Romanowska, M. (2016). The Evolution of the Strategic Goals of Polish Enterprises During the Economic Crisis. Journal of Management and Financial Sciences, 24(9), 13–26.
Sienkiewicz-Małyjurek, K. (2015). Skuteczne zarządzanie kryzysowe. Warszawa: Difin.
Tarkowski, A. (2020). Społeczeństwo coraz bardziej open source’owe [Ngo.pl]. Jak COVID-19 zmieni Polskę. Prognoza liderów polskich środowisk branżowych i społecznych. https://publicystyka.ngo.pl/jak-covid-19-zmieni-polske-prognoza-liderow-polskich-srodowisk-branzowych-i-spolecznych.
Weber, C., Kröger, A., Lambrich, K. (2012). Scaling Social Enterprises–A Theoretically Grounded Framework. Frontiers of Entrepreneurship Research, 32(19), 3–5.
Vanderhoven, E., Steiner, A., Teasdale, S., Calò, F. (2020). Can public venture capital support sustainability in the social economy? Evidence from a social innovation fund. Journal of Business Venturing Insights, 13, https://doi.org/10.1016/j.jbvi.2020.e00166
Zioło, Z. (2013). Uwarunkowania rozwoju przedsiębiorczości w warunkach kryzysu gospodarczego. Przedsiębiorczość-Edukacja, 9, 10–33.

SUGEROWANE CYTOWANIE / SUGGESTED CITATION

Jonek-Kowalska, I. (2020). Finansowanie podmiotów ekonomii społecznej a rozwój przedsiębiorczości społecznej w Polsce. Wnioski sprzed kryzysu wywołanego przez COVID-19 i refleksje pokryzysowe. W: M. Ćwiklicki, K. Sienkiewicz-Małyjurek, (red.). Ekonomia Społeczna. Przedsiębiorczość społeczna w czasie kryzysu (s. 78–91). Kraków: Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie. https://doi.org/10.15678/ES.2020.2.07.