|
Ekonomia społeczna w Polsce – przyczynek do krytyki innowacyjności rozwiązań krajowych The social economy in Poland – a contribution to the criticism of innovativeness of national solutions Wojciech Goleński DOI: 10.15678/ES.2019.2.03 |
|
SŁOWA KLUCZOWE innowacje społeczne; ekonomia społeczna; polityka społeczna; aktywizacja poprzez pracę KEYWORDS social innovations; social economy; social policy; work integration |
|
STRESZCZENIE Innowacje społeczne od początku XXI wieku stały się popularnym pojęciem w opisie rozwiązań stosowanych w polityce społecznej państw wysokorozwiniętych, odmiennych od przynależnych tradycyjnym reżimom opiekuńczym. W dyskursie eksperckim pojęcie innowacyjności często odnoszono do wprowadzanych nowych form ekonomii społecznej. Celem opracowania jest krytyka podejścia traktującego krajowe rozwiązania w obszarze ekonomii społecznej jako innowacyjne. W tym celu wykorzystano analizę literatury przedmiotu oraz dostępnych danych dotyczących wybranych wskaźników odnoszących się do sektora ekonomii społecznej w Polsce. Na tej podstawie dokonano krytyki obecnych rozwiązań oraz postawiono kilka pytań, istotnych z punktu widzenia przyszłej krytyki innowacyjności krajowych rozwiązań w opisywanym obszarze. ABSTRACT Since the outset of the 21st century, social innovations have become a popular concept in the description of solutions applied in the social policy of highly developed countries, different from those typical for traditional welfare regimes. In the expert discourse, the concept of innovation often has been associated with new forms of social economy. This article aims to present the inadequacy of the application of the concept of social innovation to the solutions that, in the light of the adopted definition, are no longer innovative. The paper develops an analysis of the up-to-date literature and available data on selected indicators relating to the social economy sector. As a result, current solutions were critically analysed and several questions, relevant from the perspective of future criticism of the innovativeness of country level solutions in this area, have been posed |
|
LITERATURA / REFERENCES Adamska, M., Bernacik, M., Goś-Wójcicka, K., Jarębska, K., Kamińska, I., Kudłacz, M., Lenart, M., Bohdziewicz-Lulewicz, M., Maślankiewicz, M., Małodzińska, A., Pacut, A., Piwowarczyk, M., Nałęcz, S., Stasiak-Jaśkiewicz, U., Sekuła, T., Wilk, R. (2019). Spółdzielczość sprzyjająca włączeniu zawodowemu. Raport końcowy. Warszawa: GUS. Alter, K.S. (2008). Przedsiębiorstwo społeczne w szerszym kontekście. W: J.J. Wygnański (red.). Przedsiębiorstwo społeczne. Antologia Kluczowych Tekstów (s. 141–199). Warszawa: Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych. Bilewicz, A., Potkańska, M. (2013). Jak kiełkuje społeczeństwo obywatelskie? Kooperatywy spożywcze w Polsce jako przykład nieformalnego ruchu społecznego. Trzeci Sektor, 31, 25–43. Bogacz-Wojtanowska, E., Potkańska, D., Przybysz, I. (2015). Od pomysłu do rozwoju lokalnego. Badania spółdzielni socjalnych w Polsce. Warszawa: Fundacja Instytut Spraw Publicznych. Borzaga, C., Defourny, J. (2004). The Emergence of Social Enterprise. London: Routledge. Chyra-Rolicz, Z. (2013), Spółdzielczość jako element społecznej gospodarki rynkowej. Ekonomia Społeczna, 2(7), 32–43. European Commission (2011). Social Economy in Cities: Bologna. Pobrane z: http://nws.eurocities.eu/MediaShell/ media/LAO%20Bologna_Social_Economy.pdf (dostęp: 12.11.2014). European Commission (2013). Guide to Social innovation. Brussels, Pobrane z: https://ec.europa.eu/eip/ageing/ library/guide-social-innovation_en (dostęp: 14.12.2019). Evers, A. (2008). Mieszane systemy opieki społecznej i organizacje hybrydowe. Zmiany w ładzie organizacyjnym i świadczeniu usług społecznych. W: M. Mozga-Górecka, J. Herbst, J. Wygnański (red.). Trzeci sektor dla zaawansowanych. Nowoczesne państwo o organizacje pozarządowe. Wybór tekstów (s. 186–196). Warszawa: Stowarzyszenie Klon/Jawor. Gazon, J. (2008). Ani bezrobocie, ani opieka społeczna. Warszawa: PWN. Goleński, W. (2017). Wizje rozwoju zależnego Polski w krytycznym dyskursie eksperckim. Władza Sądzenia, 11, 58–70. Goleński, W. (2017a). Uwarunkowania efektywności podmiotów ekonomii społecznej, Katowice, niepublikowana rozprawa doktorska, napisana pod kierunkiem prof. UE dr hab. A. Rączaszka, obroniona na Uniwersytecie Ekonomicznym w Katowicach. Grewiński, M. (2009). Wielosektorowa polityka społeczna. O przeobrażeniach państwa opiekuńczego. Warszawa: WSP TWP. Grewiński, M., Kamiński, S. (2011). Sektor gospodarki społecznej w wielosektorowej polityce społecznej – w kierunku usług społecznych. W: M. Grewiński, M. Rymsza (red.). Polityka aktywizacji w Polsce. Usługi reintegracji w sektorze gospodarki społecznej (s. 55–84). Warszawa: Wyższa Szkoła Pedagogiczna Towarzystwa Wiedzy Powszechnej. Grzymkowska, M. (2014). Koniec spółdzielni inwalidów. Pobrane z: www.forbes.pl/csr/spoldzielnie-inwalidow- maja-problemy/gdmngvt (dostęp: 21.07.2014). GUS (2019). Stopa bezrobocia rejestrowanego w latach 1990–2019, Pobrane z: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ rynek-pracy/bezrobocie-rejestrowane/stopa-bezrobocia-rejestrowanego-w-latach-1990-2019,4,1. html (dostęp: 14.12.2019). GUS (2019a). Rocznik Statystyczny Rzeczpospolitej Polskiej, Warszawa. Herbst, K. (2013). Perspektywy ekonomii społecznej. Ekonomia Społeczna, 1, 9–19. Herbst, K., Żakowska, M. (2013). Ruchy nieformalne a kierunki rozwoju ekonomii społecznej. Rekomendacje dla polityk publicznych. Warszawa: Bibliotek Pożytku Publicznego. Howaldt, J., Schwarz, M. (2010). Social Innovation: Concepts, research fields and international trends. Aachen: Aachen University. Izdebski, H. (2007). Czym jest ekonomia społeczna? Ekonomia Społeczna, 1, 49–50. Jarski, J. (2014). Spółdzielnie inwalidów i spółdzielnie niewidomych – nie mamy prawa ich stracić, Pobrane z: www. watchdogpfron.pl/spoldzielnie-inwalidow-i-spoldzielnie-niewidomych-nie-mamy-prawa-ich-stracic (dostęp: 4.10.2019). Johnson, T., Spear, R. (2006). Social Enterprise. International Literature Review. Pobrane z: http://ekonomiaspoleczna. info/media/biblioteka/dz/wlochy-spoldzielnie-socjalne.pdf (dostęp: 14.12.2019). Karwacki, A. (2010). Papierowe skrzydła. Rzecz o spójnej polityce aktywizacji. Toruń: Uniwersytet im. Mikołaja Kopernika w Toruniu. Karwacki, A., Glińska-Neweś, A. (2015). Innowacyjność w podmiotach ekonomii społecznej w Polsce. Studium jakościowe. Ekonomia Społeczna, 2, 21–42. Kowalewski, M. (2014). Innowacje społeczne: Obywatelskie usprawnienia miast. Studia Miejskie, 15, 91–100. Kurleto, M. (2014). Innowacyjność w przedsiębiorczości społecznej a ustawowy zakres filantropii i dobroczynności. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 183, 130–141. Leś, E. (2005). Nowa ekonomia społeczna. Wybrane koncepcje. Trzeci Sektor, 2, 6–47. MCPS (2018). Determinanty przeżywalności spółdzielni socjalnych w województwie mazowieckim. Raport z badania. Cieszyn-Warszawa. Mencwel, J., Wygnański, K. (2014). Innowacje. Głos Stoczni, 2, 1–30. Mendell, M., Pestoff, V., Noya, A. (2009). Poprawa potencjału integracji społecznej na poziomie lokalnym poprzez ekonomię społeczną. Raport na temat Polski. Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego. MPS (2005). Strategia Polityki Społecznej na lata 2007–2013, Ministerstwo Polityki Społecznej. MRPiPS (2019). Krajowy Program Rozwoju Ekonomii Społecznej do 2023 roku. Ekonomia Solidarności Społecznej. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Warszawa, załącznik do uchwały Rady Ministrów z dnia 31 stycznia 2019 r. (poz. 214). Moroń, D., Klimowicz, M. (2015). Podmioty ekonomii społecznej w procesie zarządzania innowacjami społecznymi. Ekonomia Społeczna, 1, 21–37. Murray, R., Caulier-Grice, J., Mulgan, G. (2010). The Open Book of Social Innovation. London: Nesta. Nicaise, I. (2002). The active welfare state: A response to social exclusion? Burges: Vives Lecture. Okraska, R. (2013). Wspólna sprawa. Antologia tekstów poświęconych dziejom i zasadom spółdzielczym. Warszawa: Bibliotek Pożytku Publicznego. Olejniczuk-Merta, A. (2013). Innowacje społeczne. Konsumpcja i Rozwój, 1(4), 21–34. Osiecki, G. (2019). Emerytura obywatelska wkrada się do mainstreamu. Co dalej z ZUS? dziennik.pl. Pobrane z: https://gospodarka.dziennik.pl/emerytury-i-ofe/artykuly/608173,zus-emerytura-obywatelska-demogra fia-emeryci-spowolnienie-gospodarka.html (dostęp: 28.12.2019). Piecuch, T. (2013). Spółdzielnie socjalne jako sposób na wykluczenie społeczne. W: M. Pokrzywa, S. Wilk (red.). Wykluczenie społeczne. Diagnoza, wymiary i kierunki badań (s. 397–414). Rzeszów: Uniwersytet Rzeszowski. PwC (2016). (Współ)dziel i rządź! Twój nowy model biznesowy jeszcze nie istnieje. Warszawa: PwC. Reynolds, S., Gabriel, M., Heales, Ch. (2016). Social innovation policy in Europe: where next? Social Innovation Community. London: Nesta. Rymsza, M. (2005). Stara i nowa ekonomia społeczna. Polska na tle doświadczeń europejskich. Trzeci Sektor, 2, 2–9. Rymsza, M. (2007). Druga fala ekonomii społecznej w Polsce a koncepcja aktywnej polityki społecznej. W: T. Kaźmierczak, M. Rymsza (red.). Kapitał społeczny. Ekonomia społeczna (s. 170–181). Warszawa: Fundacja Instytut Spraw Publicznych. Rymsza, M. (2013). Aktywizacja w polityce społecznej. W stronę rekonstrukcji europejskich welfare states? Warszawa: Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk. Schimanek, T. (2015). Finansowanie przedsiębiorstw społecznych w Polsce. Ekonomia Społeczna, 2, 7–20. Schumpeter, J.A. (1960). Teoria rozwoju gospodarczego. Warszawa: PWN. Standerski, D., Konopczyński, F. (2017). Jak uniknąć katastrofy? Perspektywy polskiego systemu emerytalnego, Warszawa: Fundacja Kaleckiego. Starnawska, M. (2015). Przedsiębiorczość społeczna w społeczeństwie obywatelskim w Polsce. Studia BAS, 4(44), 167–203. Supińska, J. (2014). Dylematy polityki społecznej. Warszawa: Instytut Polityki Społecznej Uniwersytet Warszawski. Szarfenberg, R. (2006). Aktywna polityka społeczna (wersja z 22.11.2006). Pobrane z: http:/rszarf.ips.edu.pl/pdf/ APS.pdf. (dostęp: 21.06.2018). Szczepańska, M. (2017). Innowacje społeczne w polskich miastach. W: A. Kaszkur, A. Laska (red.). Innowacyjność w warunkach współczesnych miast (s. 219–228). Bydgoszcz: Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Szlinder, M. (2018). Bezwarunkowy dochód podstawowy. Rewolucyjna reforma społeczeństwa XXI wieku. Warszawa: PWN. Tepsie Project (2012). Defining Social Innovation. Part 1. Pobrane z: https://youngfoundation.org/wp-content/ uploads/2012/12/TEPSIE.D1.1.Report.DefiningSocialInnovation.Part-1-defining-social-innovation.pdf. (dostęp: 21.06.2018). Udland, M. (2016). IMF: The last generation of economic policies may have been a complete failure, Business Insider. Pobrane z: www.businessinsider.com/imf-neoliberalism-warnings-2016-5?IR=T (dostęp: 27.05.2016). Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym. Dz.U. 2020 poz. 176. Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Dz.U. z 2019 r. poz. 1482, 1622, 1818, 2473. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych. Dz.U. z 2018 r. poz. 1205, z 2019 r. poz. 2020. Wronka-Pośpiech, M. (2015). Innowacje społeczne – pojęcie i znaczenie, Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 212, 125–136. |
|
SUGEROWANE CYTOWANIE / SUGGESTED CITATION Goleński, W. (2019). Ekonomia społeczna w Polsce – przyczynek do krytyki innowacyjności rozwiązań krajowych. W: N. Laurisz, A. Pacut (red.). Ekonomia Społeczna. Innowacyjność społeczna w Polsce (s. 23–33). Kraków: Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie. https://doi.org/10.15678/ES.2019.2.03 |