Kapitał społeczny i kultura zaufania
Social capital and capital of trust

do pobrania/download PDF

Jan Gagacki

Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku / Centre of Polish Sculpture in Orońsko
Ul. Topolowa 1
26-505 Orońsko
e-mail: j.gagacki(at)rzezba-oronsko.pl

SŁOWA KLUCZOWE

kapitał społeczny, zaufanie, władza miękka, władza twarda, deficyt zaufania

KEYWORDS

social capital, trust, soft power, tough power, trust deficit

STRESZCZENIE

Kapitał społeczny stanowi wielce inspirującą kategorię w analizie społecznego życia. Jasne jego zdefiniowanie nastręcza wiele problemów, o czym świadczą różnice poglądów na jego temat nawet wśród badaczy tej miary jak R. Putnam, J. Coleman czy P. Bourdieu. Autor starając się wskazać na te różnice, nie opowiada się za żadnym stanowiskiem, przyjmując że problem jest wielowątkowy i wszystkie podejścia uzupełniają się. Za najważniejszy składnik kapitału społecznego przyjmowane jest zaufanie, mające zdaniem autora artykułu, co stara się poprzeć cytowaną literaturą, fundamentalne znaczenie dla jakości życia społecznego i jego rozwoju. Zaufanie w polskim społeczeństwie jest niskie z powodów historycznych, które wymienia autor. Niestety jego deficyt jest ciągle powiększany przez głównych aktorów życia publicznego. Podraża to koszty transakcji ekonomicznych i obniża możliwości działań innowacyjnych w przedsiębiorstwach. Innowacyjność – jak dowodzi J. Czapiński – możliwa jest we współdziałaniu ludzi. Do tego jednak niezbędne jest zaufanie.

ABSTRACT

The notion of social capital constitutes very inspiring category in the social sphere analysis. Its clear definition brings about a number of problems found in different approaches to the subject, even among such acknowledged researchers as R. Putnam, J. Coleman or P. Bourdieu. The author attempts to expose those differences, while not advocating for any attitude, assuming that the problem is multithreaded and the analysed approaches are complimentary to each other. According to the author, the most important element of social capital is trust, being fundamental factor for a quality of social sphere and its development, supported in existing literature. The level of trust in Polish society is low, due to the historical reasons. Alas, its defi cit is still increasing because of the behaviour of the actors in public sphere. Such a phenomenon increases the transaction costs and decreases the opportunities of innovation activities in fi rms. Innovativeness – as J. Czapiński concludes – is possible when people cooperate. Trust is however its essential and necessary element.

LITERATURA / REFERENCES

Bauman Z. [1996], Etyka Ponowoczesna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Bauman Z. [2010], Socjalizm. Utopia w działaniu, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
Beck U. [2004], Społeczeństwo ryzyka, Scholar, Warszawa.
Bourdieu P. [2011], Szkic teorii praktyki, za: A. Elliot, Współczesna teoria społeczna, PWN, Warszawa.
Coleman J. [1990], Foundations of Social Theory, Harvard University Press, Cambridge.
Czapiński J. [2012], Tylko miłość, „Gazeta Wyborcza” Magazyn (1-2 grudnia).
De Tocqueville A. [1996], O demokracji w Ameryce, Instytut Wydawniczy „Znak” Kraków-Warszawa.
Elliot A. [2011], Współczesna teoria społeczna, PWN, Warszawa.
Grochal R. [2012], PO z prądem i pod prąd, „Gazeta Wyborcza” (4 czerwca).
Homans G.C., Blau P.M., Coleman J.S. [2010], Exchange and Rational Choice Theories, dostępne na: www.sagepub.com/upm-data/38627-pdf.4.
Nye J. [2004], The Decline of America’s soft power, dostępne na: www.forgeinaff airs.com/articles/59888/joseph-s-nye-jr. May/June 2004.
Putnam R. [1995], Demokracja w działaniu. Tradycje obywatelskie we współczesnych Włoszech, Instytut Wydawniczy „Znak”, Kraków-Warszawa.
Sarracino F. [2009], Social Capital and Subjective Well-Being Trends: Evidence from 11 European countries, University of Sienna (March, abstract).
Sztandar-Sztanderska K. [2010], Teoria praktyki i praktyka teorii. Wstęp do socjologii Pierre’a Bourdieu, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Sztompka P. [2007], Zaufanie. Fundament społeczeństwa, Wydawnictwo Znak, Kraków.
Trutkowski C., Mendes S. [2005], Kapitał społeczny w małych miastach, rozdział I Demokracja i społeczeństwo obywatelskie przed rokiem 1989 i później, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Uslaner E. [2009], Trust, Diversity, and Segregation, dostępne na: www.bsos.umd.edu/gvpt/uslaner/uslanertrustdiversitysegregation.pdf.
Wesołowska A. [2003], Ukryty program szkoły jako przejaw władzy symbolicznej w koncepcji Pierre’a Bourdieu, dostępne na: www.dialogi.umk.pl/archiwum/1/09-Wesolowska.pdf.
Wnuk-Lipiński E. [2007], Świat międzyepoki. Globalizacja, demokracja, państwo narodowe, Wydawnictwo Znak, Kraków.
Wygnański J.J, Herbst J. (red.) [2010], Działania na rzecz zwiększenia kapitału społecznego – w ramach aktualizacji strategii rozwoju kraju 2007-2015, Ministerstwo Rozwoju Gospodarczego, Warszawa.
Zarycki T. [2004], Kapitał społeczny a trzy polskie drogi do nowoczesności, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 2.
Złoty [2009], Złoty Środek – wywiad z Josephem Nyem, Tygodnik „Polityka” (14 września).

SUGEROWANE CYTOWANIE / SUGGESTED CITATION

Gagacki J. [2013], Kapitał społeczny i kultura zaufania, "Ekonomia Społeczna", nr 1, s. 65-72.