Percepcja ryzyka w działalności przedsiębiorstw społecznych – badanie porównawcze Polska-Hiszpania
The risk perception in social enterprises – the comparative study of Poland and Spain

do pobrania/download PDF

Martyna Wronka-Pośpiech*, Aldona Frączkiewicz-Wronka**, Monika Tkacz***, Saioa Arando****
* Katedra Przedsiębiorczości i Zarządzania Innowacyjnego
Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
ul. 1 Maja 50, 40-287 Katowice
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
** Katedra Zarządzania Publicznego i Nauk Społecznych
Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
ul. 1 Maja 47, 40-287 Katowice
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
*** MIK, S. Coop.
Ibarra Zelaia Zelaigunea, 2, 20560 Oñati, Gipuzkoa
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
**** MIK, S. Coop.
Ibarra Zelaia Zelaigunea, 2, 20560 Oñati,
Gipuzkoa
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

DOI: 10.15678/ES.2016.1.01

SŁOWA KLUCZOWE

ryzyko, usługi społeczne, przedsiębiorstwo społeczne, spółdzielnia socjalna, Mondragon

KEYWORDS

risk, social services, social enterprises, co-operative, Mondragon

STRESZCZENIE

Przedsiębiorstwa społeczne z uwagi na tworzenie ich przez osoby z grup defaworyzowanych wpisują się w innowacyjny sposób rozwiązywania problemów społecznych. Celem opracowania jest identyfikacja i hierarchiczne przedstawienie czynników ryzyka dla działalności przedsiębiorstw społecznych. Do badania wykorzystano kwestionariusz ankiety zawierający 26 czynników ryzyka, skierowany do zarządzających w przedsiębiorstwach społecznych w Polsce (160) i Hiszpanii (158). Uzyskane wyniki badań pozwoliły na interpretację różnic w postrzeganiu ryzyk oraz ich przyczyn, co jest kluczowe w ocenie problemów pojawiających się w otoczeniu organizacji i wpływa na osiąganie pożądanych rezultatów. W okresie dynamicznego, ale też i nieco chaotycznego, rozwoju tematyki przedsiębiorczości społecznej w Polsce zaproponowana perspektywa międzykulturowa sprzyja procesowi dyfuzji wiedzy w konsekwencji analizy kontekstu międzykulturowego.

ABSTRACT

Social enterprises that inter alia address social exclusion are an innovative method of solving numerous social issues. The article aims at identifying the potential risk factors that influence the analysed entities performance. The research has been based on the model of 26 risk factors presented to the managers from Poland (160) and the Basque Country, Spain (158) for the multicultural approach purposes. The analyses have resulted in interpretation of the differences of the risk factors perception and its varied determinants, which is crucial in estimation of the potential obstacles in the organizational environment affecting the social enterprise effectiveness. The international context of the conducted research has elaborated on the risk management aspect throughout valuable knowledge share between the analysed countries, which enriches the dynamic but chaotic social economy development in Poland.

LITERATURA / REFERENCES

Alonso J.M., Clifton J., Diaz-Fuentes D. (2015). „Did New Public Management Matter? An Empirical Analysis of the Outsourcing and Decentralization Effects on Public Sector Size”, Public Management Review, Vol. 17, No. 5, s. 646–660.
Arando S., Feundlich F., Gago M., Jones D.C., Kato T. (2010). „Assessing Mondragon: Stability & Managed Change in the Face of Globalization”, William Davidson Institute Working Paper No. 1003,  ttp://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1726449.
Arrow K.J. (1971). Essays it the Theory of Risk Bearing. Chicago: Markham, Chicago.
Asenova D., Stephen J., Bailey S.J., McCann C. (2015). „Public Sector Risk Managers and Spending Cuts: Mitigating Risks”, Journal of Risk Research, Vol. 18, No. 5, s. 552–565.
Bennet P., Calman K., Curtis S., Fischbacher-Smith D. (2010). Risk Communication and Public Health. Oxford: Oxford University Press.
Borraz O. (2007). „Risk and Public Problems”, Journal of Risk Research, Vol. 10, No. 7, s. 941–957.
Carmen N., Dobrea C.R. (2006). „Adapting Risk Management Principles to the Public Sector Reforms”, Administraţie şi Management Public, Vol. 6, s. 126–130.
Carroll R. (red.) (2009). Risk Management Handbook for Health Care Organizations. Hoboken: John Wiley & Sons.
Chen Ch.A., Bozeman B. (2012). „Organizational Risk Aversion: Comparing The Public and Non-Profit”, Public Management Review, Vol. 14, No. 3, s. 377–402.
Ciepielewska-Kowalik A., Pieliński B., Starnawska M., Szymańska A. (2015). „Social Enterprise in Poland: Institutional and Historical Context”, ICSEM Working Papers, nr 11, Liege: The International Comparative Social Enterprise Models (ICSEM) Project.
Dees J.D. (1998). The meaning of ‘social entrepreneurship’. Centre for Advancement of Social Entrepreneurship (CASE), Fuqua School of Business, Duke University, Durham, www.fuqua.duke.edu/centers/case/articles/0805/corner.
Defourny J., Develtere P. (2008). „Ekonomia społeczna – ogólnoświatowy trzeci sektor”, w: J.J. Wygnański (red.), Przedsiębiorstwo społeczne – antologia kluczowych tekstów, Warszawa: FISE.
Defourny J., Develtere P. (2009). „The Social Economy: the Worldwide Making of a Third Sector”, w: J. Defourny, P. Develtere, B. Fonteneau, M. Nyssens (red.), The Worldwide Making of the Social Economy.
Innovations and Changes (s. 15–40). Leuven & The Hague: Acco.
Drennan L., McConnell A. (2007). Risk and Crisis Management in the Public Sector. London: Routledge.
Drucker P. (1964). Managing for Results: Economic Tasks and Risk-taking Decisions. London: Heinemann.
Enterprising Non-Profits Program (2005). The Canadian Social Enterprise Guide.
Fernández J.R. (2014). A review of the key milestones in the co-operative group’s history, http://www.mondragon-coorporation.com/wp-content/themes/mondragon/docs/History-MONDRAGON-1956-2014.pdf.
Fone M., Young P.C. (2007). Managing Risks in Public Organizations. New York: Palgrave Macmillan.
Frączkiewicz-Wronka A. (2010). „Pomiar efektywności i interesariusze oraz ich znaczenie dla strategii organizacji publicznych”, w: R. Krupski (red.), Zarządzanie strategiczne. Podstawowe problemy (s. 283–
301). Wałbrzych: Wydawnictwo Wałbrzyskiej Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości.
Frączkiewicz-Wronka A. (2012). „Analiza interesariuszy jako metoda wspierająca formułowanie strategicznych zamierzeń w organizacji”, w: R. Krupski (red.), Metody badań problemów zarządzania strategicznego (s. 269–292). Wałbrzych: Wydawnictwo Wałbrzyskiej Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości.
Grewiński M., Karwacki A. (red.) (2015). Innowacyjna polityka społeczna. Warszawa: Wydawnictwo WSP im. J. Korczaka.
Grzybowski W. (1974). Teoria gospodarowania w warunkach niepewności w zarysie. Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.
Grzybowski W. (1976). Ryzyko w procesie podejmowania decyzji. Studium teoretyczno-badawcze. Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.
Grzybowski W. (1991). Rachunek ekonomiczny w przedsiębiorstwie w warunkach ryzyka. Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.
Grzybowski W. (1994). Przedsiębiorczość i ryzyko w gospodarce rynkowej. Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.
Grzybowski W. (1995). Przedsiębiorczość, niepewność, zysk. Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.
Haltiwanger G., Landaeta R.E., Pinto C.A., Tolk A. (2010). „Understanding the relationship between risk management and knowledge management”, International Journal of Knowledge Management Studies,
Vol. 4, No. 3, s. 281–300.
Herbst J. (2008). „Polski trzeci sektor w świetle teorii przedsiębiorstwa społecznego”, w: Od trzeciego sektora do przedsiębiorczości społecznej – wyniki badań ekonomii społecznej w Polsce (s. 124–142). Warszawa: Stowarzyszenie Klon/Jawor.
Hoogendoorn B, van der Zwan P.W., Thurik A.R. (2011). „Social Entrepreneurship and Performance: The Role of Perceived Barriers and Risk”, ERIM report series research in management Erasmus Research Institute of Management (No. ERS-2011-016-ORG), http://hdl.handle.net/1765/25538.
IRM (2004). A Risk Management Standard. London.
Klimczak M.K. (2009). „Wdrożenie zarządzania ryzykiem w jednostkach sektora finansów publicznych”, Przegląd Organizacji, nr 5, s. 23–26.
Klimczak M.K., Pikos A.M. (2010). „Percepcja ryzyka a kontrola zarządcza w sektorze publicznym”, Przegląd Organizacji, nr 12, s. 27–30.
Kolluru R.V., Bartell S.M., Pitblado R.M., Stricoff R.S. (1996). Risk Assessment and Management Handbook: For Environmental, Health and Safety Professionals. New York: McGraw–Hill.
Krajowy Program Rozwoju Ekonomii Społecznej (2014). Monitor Polski, poz. 811, tom 1.
Kurleto M. (2015). „An Application of the Corporate Company Models for Social Enterprise (with Special Emphasis on Polish Conditions)”, European Journal of Service Management, nr. 15, s. 57–85.
Leadbeater C. (1998). The rise of Social Entrepreneur. London: Demos.
Lipka A. (2002). Ryzyko personalne. Szanse i zagrożenia zarządzania zasobami ludzkimi. Warszawa: Poltext.
Ministerio de Empleo y Seguridad Social (2014). Avance.-Resumen Situacion Empresas de Economia Social y Sus Trabajadores en Situacion de Alta en la Seguridad Social, http://www.empleo.gob.es/es/estadisticas/.
Moore M. (2000). „Managing for value: organizational strategy in for-profit, non-profit, and governmental organizations”, Nonprofit and Voluntary Sector Quarterly, No. 29, s. 189–195.
Peredo A.M., McLean M. (2006). „Social entrepreneurship: A critical review of the concept”, Journal of World Business, Vol. 41, No. 1, s. 56–65.
Raport, Komisja Europejska (2015a). A map of social enterprises and their eco-systems in Europe. Brussels: European Commission Directorate General for Employment, Social Affairs and Inclusion, http://ec.europa.eu/social/main.jsp?langId=en&catId=89&newsId=2149.
Raport, Komisja Europejska (2015b). A map of social enterprises and their eco-systems in Europe. Country Reports: Spain. Brussels: European Commission Directorate General for Employment, Social Affairs and Inclusion, http://ec.europa.eu/social/main.jsp?langId=en&catId=89&newsId=2149.
Raport, Komisja Europejska (2015c). A map of social enterprises and their eco-systems in Europe. Country Reports: Poland. Brussels: European Commission Directorate General for Employment, Social Affairs
and Inclusion, http://ec.europa.eu/social/main.jsp?langId=en&catId=89&newsId=2149.
Shaw E., Carter S. (2007). „Social entrepreneurship: Theoretical antecedents and empirical analysis of entrepreneurial processes and outcomes”, Journal of Small Business and Enterprise Development, Vol. 14, No. 3, s. 418–434.
Smith D., McCloskey J. (1998). „Risk and Crisis Management in the Public Sector: Risk Communication and the Social Amplification of Public Sector Risk”, Public Money & Management, Vol. 18, No. 4, s. 41–51.
Starnawska M. (2014). „Zachowanie poprzez sieciowanie w przedsiębiorczości społecznej w odpowiedzi na trudne otoczenie instytucjonalne – przypadek 5 spółdzielni socjalnych”, Problemy Zarządzania, Vol
12, No 4(48), t. 2, s. 97–116.
Starnawska M. (2016). „Między wspólnotą a biznesem – system rządzenia w przedsiębiorstwie społecznym – studia przypadku”, Przegląd Organizacji, nr 1, s. 28–36.
Szudy M. (2013). „Model zatrudnienia w korporacji spółdzielczej Mondragón”, w: S. Swadźba, D. Bochańczyk-Kupka (red.), Systemy gospodarcze i ich ewolucja. Aspekty mikro i mezoekonomiczne. Studia ekonomiczne, nr 156, Katowice: Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, s. 127–135.
Tan W.L., Williams J., Tan T.M. (2005). „Defining the ‘social’ in ‘social entrepreneurship’: Altruism and entrepreneurship”, The International Entrepreneurship and Management Journal, Vol. 1, No. 3, s. 353–365.
Tworek P. (2014). „Behavioural aspects of risk management in investment processes in construction”, w: M. Čulik (red.), Managing and Modelling of Financial Risks (Part III), Proceedings from 7th International Conference. Ostrava: VŠB – Technická Univerzita, s. 832–839.
Tworek P. (2015a). „Wykorzystanie listy kontrolnej w zarządzaniu ryzykiem w organizacjach publicznych”, w: K.Z. Kapuścińska, S. Lachiewicz, M. Matejun (red.), Współczesne organizacje wobec wyzwań zarządzania ryzykiem – aspekty poznawcze. Łódź: Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej.
Tworek P. (2015b). „Public Risk Management (PRM)”, w: M. Čulik (red.), Financial Management of Firms and Financial Institutions. Part IV. Proceedings from 10th International Conference. Ostrava: VŠB – Technická Univerzita, s. 1340–1347.
Tworek P., Cziura P. (2017). „Wybrane problemy zarządzania ryzykiem w działalności przedsiębiorstw społecznych”, Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej, Zarządzanie (w druku).
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2006 roku o spółdzielniach socjalnych (Dz.U. Nr 94, poz. 651 z późn. zm.).
Vincent J. (1996). „Managing Risk in Public Services: A Review of the International Literature”, International Journal of Public Sector Management, Vol. 9, No. 2, s. 57–64.
Wieloletni regionalny plan działań na rzecz promocji i upowszechnienia ekonomii społecznej oraz rozwoju instytucji sektora ekonomii społecznej i jej otoczenia w województwie śląskim na lata 2012–2020 (2012). Katowice: Regionalny Ośrodek Pomocy Społecznej Województwa Śląskiego.
Wronka-Pośpiech M., Frączkiewicz-Wronka A., Laska K. (2017). „Risk Perception in the Activity of Social Enterprises”, w: K. Raczkowski (red.), Risk Management in Public Administration, London: Palgrave
Macmillan, s. 189–226.
Wronka-Pośpiech M. (2015). „Identyfikacja zależności pomiędzy orientacją przedsiębiorczą a sukcesem przedsiębiorstw społecznych – wyniki badań empirycznych”, w: J. Brzóska, J. Pyka (red.), Zeszyty
Naukowe Politechniki Śląskiej, Organizacja i Zarządzanie, z. 83, Gliwice: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, s. 735–746.
Young P.C., Fone M. (2001). Public Sector Risk Management. Oxford: Butterworth-Heinemann.
Zahra S.A., Gedajlovic E., Neubaum D.O., Shulman J.M. (2009). „A typology of social entrepreneurs: Motives, search processes and ethical challenges”, Journal of Business Venturing, Vol. 24, No. 5, s. 519–532.
Zahra S.A., Rawhouser H.N., Bhawe N., Neubaum D.O., Hayton J.C. (2008). „Globalization of social entrepreneurship opportunities”, Strategic Entrepreneurship Journal, Vol. 2, No. 2, s. 117–131.

SUGEROWANE CYTOWANIE / SUGGESTED CITATION

Wronka-Pośpiech M., Frączkiewicz-Wronka A., Tkacz M., Arando S. (2016). „Percepcja ryzyka w działalności przedsiębiorstw społecznych – badanie porównawcze Polska-Hiszpania”, Ekonomia Społeczna, nr 1, s. 7-26.