Kapitał demograficzny, ludzki i społeczny jako czynniki rozwoju regionalnego Justyna Wieczerzak DOI: 10.15678/ES.2018.1.06 |
SŁOWA KLUCZOWE nierówności rozwojowe, kapitał demograficzny, model potencjału, polityka regionalna KEYWORDS inequities of growth, demographic capital, potential model, regional policy |
STRESZCZENIE Rozwój regionalny jest współcześnie postrzegany jako wieloaspektowy proces, wykorzystujący komponenty, właściwości i zdarzenia zachodzące w przestrzeniach. Kierunek i dynamika rozwoju są uzależnione od wielu czynników. Zdiagnozowanie czynników endogenicznych i egzogenicznych ma duże znaczenie. Podstawą jest aktywizacja zasobów miękkich, na które składają się kapitał ludnościowy, ludzki i społeczny. Artykuł przedstawia definicje i różnice pomiędzy kapitałem demograficznym, ludzkim i społecznym jako czynników rozwoju regionalnego. Ważnym zagadnieniem, na które wskazuje autor, jest ocena jakości kapitału w przestrzeni, pozwalająca oszacować zaopatrzenie w możliwości rozwojowe wybranego terytorium oraz zidentyfikować ewentualne nierówności. Celem artykułu jest odpowiedź na pytania: Czym jest kapitał ludnościowy, a czym ludzki i społeczny? Jakie są sposoby mierzenia lub podejścia do mierzenia tych kapitałów? Jaki wpływ mają te kapitały na rozwój regionalny?ABSTRACT Regional development is currently perceived as a multifaceted process, using components, properties and events occurring in spaces. The direction and dynamics of development depend on many factors. Diagnosing endogenous and exogenous factors is very important. The basis is the activating of soft resources, which consists of population, human and social capital. The article presents definitions and differences between demographic, human and social capital as factors of regional development. An important issue indicated by the author is the assessment of capital quality in space, allowing to estimate the supply of development opportunities of the selected territory and identify the inequalities. The aim of the article is to answer the following questions: what is population capital, and what is human and social capital? What are the methods of measuring or the approach to measuring these capitals? What impact do these capitals have on regional development? |
LITERATURA / REFERENCES Barczykowska A. (2009). „Zróżnicowanie kapitału społecznego w środowisku wielkomiejskim”, w: K. Marzec-Holka (red.), Kapitał Społeczny a nierówności – kumulacja i redystrybucja (s. 181–193). Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.Bourdieu P. (1985). „The Forms of Capital”, w: J.G. Richardson (red.), Handbook of Theory for the Sociology of Education. New York: Greenwood. Butkiewicz-Schodowska A. (2015). „Kapitał ludzki we współczesnym zarządzaniu przedsiębiorstwami”, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Współczesne Problemy Ekonomiczne, nr 11, s. 115–123. Castells M. (2010). The Rise of the Network Society. United Kingdom: Willey & Blackwell Publishing. John Wiley & Sons Ltd. Churski P. (2014). „The polarization-diffusion model in the changes to the cohesion policy – the consequences to the direction of the growth policy”, w: P. Churski (red.), The social and economic growth vs. the emergence of economic growth and stagnation areas (s. 13–27). Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe. Cichy K. (2005). „Kapitał ludzki w modelach i teorii wzrostu gospodarczego”, Zeszyty Studiów Doktoranckich / Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, nr 23, s. 5–46. Coleman J.M. (1988). „Social Capital in the Creation of Human Capital”, American Journal of Sociology, vol. 94, Supplement: Organizations and Institutions: Sociological and Economic Approaches to the Analysis of Social Structure, s. 95–120. Czajkowski Z. (2012). Kapitał ludzki – pojęcie i miary. Warszawa: Szkoła Główna Handlowa, Kolegium Gospodarki Światowej, Instytut Gospodarki Światowej. Czyż T. (2002). „Zastosowanie modelu potencjału w analizie zróżnicowania regionalnego Polski”, Studia Regionalne i Lokalne, nr 2–3, s. 5–14. Działek J. (2011). „Kapitał społeczny – ujęcia teoretyczne i praktyka badawcza”, Studia Regionalne i Lokalne, nr 3(45), s. 100–118. European Central Bank (2017). https://www.ecb.europa.eu/press/pr/date/2016/html/index.en.html (dostęp: 04.11.2017). Florczak W. (2009). „Koncepcja wzrostu endogenicznego i gospodarki opartej na wiedzy w naukach ekonomicznych”, Studia Prawno-Ekonomiczne, t. LXXX, s. 215–239. Frykowski M., Starosta P. (2008). „Kapitał społeczny i jego użytkownicy”, Przegląd socjologiczny, nr 57(1), s. 31–62. Głuszczuk D. (2011). „Istota rozwoju regionalnego i jego determinanty”, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Ekonomia, nr 5(17), s. 68–80. Harvey D. (2012). Bunt miast. Prawo do miasta i miejska rewolucja. Warszawa: Fundacja Bęc zmiana. Herbst M. (2007). Kapitał ludzki i kapitał społeczny a rozwój regionalny. Warszawa: Scholar. Hirschman A.O. (1958). The Strategy of Economic Development. Connecticut: Yale University Press. Holzer J.Z. (2003). Demografia, wyd. VI, zmienione. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne. Jacobs J. (1961). The Death and Life of Great American Cities. New York: Random House. Janc K. (2009). Zróżnicowanie przestrzenne kapitału ludzkiego i społecznego w Polsce. Wrocław: Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego Uniwersytetu Wrocławskiego. Kleer J. (2017). Świat w kawałkach, 24 lipca, http://www.sprawynauki.edu.pl/archiwum/dzialy-wydelektron/306-prognozwanie-el/3673-swiat-wkawalkach (dostęp: 31.08.2017). Kłosowski W., Warda J. (2001). Wyspy szans. Jak budować strategie rozwoju lokalnego? Bielsko-Biała: Warda & Kłosowski Consulting. Kotarski H. (2013). Kapitał ludzki i kapitał społeczny a rozwój województwa podkarpackiego. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego. Krzyminiewska G. (2013). „Nierówności a rozwój społeczny świata”, Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, nr 139, s. 50–59. Leigh N., Blakely E. (2017). Planning of local economic development. Theory and practice. California: SAGE Publications. Makuch M. (2014). „Kapitał ludzki jako determinanta rozwoju społecznego. Zarys problemu z perspektywy regionu”, Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, nr 167, s. 55–61. Marks K., Engles F. (1960). Dzieła wybrane, tom 1, wyd. I. Warszawa: Książka i Wiedza. Mikuła-Bączek E. (2007). „Oddziaływanie nierówności społecznych na wzrost gospodarczy w obszarze kapitału ludzkiego: aspekty teoretyczne”, Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, nr 11, s. 223–233. Noworól A. (2013). „Zarządzanie rozwojem w kontekście nowej polityki regionalnej”, Studia Ekonomiczne / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, nr 169, Zarządzanie publiczne: koncepcje, metody, techniki, s. 157–167. Okólski M. (2003). Demografia. Podstawowe pojęcia, procesy i teorie w encyklopedycznym zarysie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR. Putnam R.D. (1995). Demokracja w działaniu. Kraków: Znak. Rokicka E. (2012). „Kapitał ludzki – sens teoretyczny”, w: P. Starosta (red.), Zróżnicowanie zasobów kapitału ludzkiego i społecznego w w regionie łódzkim. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. Rokicka E., Woźniak W. (2016). W kierunku zrównoważonego rozwoju. Koncepcje, interpretacje, konteksty. Łódź: Katedra Socjologii Ogólnej, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny Uniwersytetu Łódzkiego. Rosińska M. (2007). „Kapitał ludzki podstawą budowania przewagi konkurencyjnej współczesnych przedsiębiorstw”, w: J. Bogdanienko, M. Kuzel, I. Sobczak (red.), Uwarunkowania budowania konkurencyjności przedsiębiorstw w otoczeniu globalnym (s. 11–20). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek. Rozsohazy R. (1988). Le developpement des communautes. Louvain-la-Neuve: CIACO Editour. Rutkowski W. (2017). Ekonomia nierówności (rozm. przepr. A. Laszkowska), 27 lipca, http://www.sprawynauki.edu.pl/archiwum/dzialy-wyd-elektron/312-ekonomia-el3/3682-ekonomia-nierownosci (dostęp: 13.08.2017). Rymsza A. (2007). „Klasyczne koncepcje kapitału społecznego”, w: T. Kaźmierczak, M. Rymsza (red.), Kapitał społeczny. Ekonomia społeczna. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych. Sagan I. (2013). „Wykład wprowadzający”, w: Zarządzanie rozwojem miast o zmniejszającej się liczbie mieszkańców (w kontekście perspektywy finansowej 2014–2020) [oprac. N. Szajewska, M. Lipińska] (s. 73–81). Warszawa: Senat Rzeczypospolitej Polskiej, Kancelaria Senatu. Samul J. (2013). „Definicje kapitału ludzkiego w ujęciu porównawczym”, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach. Administracja i Zarządzanie, t. 23, nr 96, s. 195–204. Shultz T. (1968). Human Capital in the International Encyclopedia of the Social Sciences, vol. 6. New York. Sztompka P. (2007). Zaufanie: fundament społeczeństwa. Kraków: Wydawnictwo Znak. Sztompka P. (2016). Kapitał społeczny: teoria przestrzeni międzyludzkiej. Kraków: Wydawnictwo Znak. Sztumski J. (2009). „Kapitał społeczny jako przejaw kapitalizacji ludzi”, w: K. Marzec-Holka (red.), Kapitał społeczny a nierówności – kumulacja i redystrybucja. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego. Tittenbrun J. (2012). Gospodarka w społeczeństwie. Zarys socjologii gospodarki i socjologii ekonomicznej w ujęciu strukturalizmu socjoekonomicznego. Poznań: Zysk i Ska. Trejtowicz M. (2007). „Dynamika dobrostanu psychicznego. Eksploracja danych z badań Diagnoza społeczna”, Psychologia Społeczna, t. 2, nr 01 (03), s. 66–81. |
SUGEROWANE CYTOWANIE / SUGGESTED CITATION Wieczerzak J. (2018). „Kapitał demograficzny, ludzki i społeczny jako czynniki rozwoju regionalnego”, Ekonomia Społeczna, nr 1, s. 68-79, https://doi.org/10.15678/ES.2018.1.06. |