Spółdzielczość jako element społecznej gospodarki rynkowej. Wspieranie inicjatyw założycielskich
Co-operatives as the element of social economy. Founding initiatives support

do pobrania/download PDF

Zofia Chyra-Rolicz
Instytut Nauk Społecznych i Bezpieczeństwa, Zakład Historii Bezpieczeństwa, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
Institute of Social Science and Security, History of Security Unit, Siedlce University of Natural Sciences and Humanities
ul. Żytnia 39
08-110 Siedlce
e-mail: zofia.chyra-rolicz(at)uph.edu.pl; chyrol(at)op.pl

SŁOWA KLUCZOWE

ekonomia społeczna, spółdzielczość, spółdzielnie socjalne, bezrobocie, związek spółdzielni socjalnych

KEYWORDS

social economy, co-operative movement, social co-operatives, unemployment, union of social co-operatives

STRESZCZENIE

Ekonomia społeczna, której istotną część stanowi spółdzielczość, pomimo obszernej już literatury przedmiotu, akcji upowszechniających i zaangażowania ośrodków akademickich w jej badanie i propagowanie, po dwóch dekadach tworzenia społeczeństwa obywatelskiego z trudem zdobywa sobie miejsce w świadomości społecznej, a jej wdrażanie wciąż napotyka na trudności. Spółdzielczość dostrzegła tę nową szansę rozwoju, wspierała ją organizacyjnie, dysponując ogólnokrajową siecią związków spółdzielni rożnych typów i branż, współorganizując konferencje, popularyzując opracowania teoretyczne i dobre praktyki, doświadczenia zagraniczne i krajowe. Włączyła się w akcję tworzenia spółdzielni socjalnych z pomocą spółdzielczości mieszkaniowej, bankowej spożywców oraz tworzenia ogólnopolskiego związku rewizyjnego tych nowych spółdzielni. Istnieje forum współpracy, wymiany ludzi, doświadczeń i pomysłów na rzecz rozwoju ekonomii społecznej w Polsce, z widocznym udziałem spółdzielców. Optymizmem napawa podjęcie tej inicjatywy przez młodych ludzi z ciekawymi pomysłami – są oni nadzieją na odrodzenie ruchu spółdzielczego w Polsce. W wyniku wieloletnich działań instruktażowych i wspomagających udało się zarejestrować sądowo 691 spółdzielni socjalnych na terenie całego kraju (dane z 5 lipca 2013 r.). Nie znamy jednak ich aktualnej sytuacji: czy zdołają utrzymać się na rynku i rozwinąć działalność? czy zmierzają ku likwidacji? Rozwój spółdzielni socjalnych oraz osiedlowych wymaga zintegrowanego i ciągłego wsparcia systemowego.

ABSTRACT

Social economy with co-operatives as its essential part, despite numerous literature on the topic, promoting activities, academic research centres involvement and two decades of the process of civil society formation, has still encountered a number of difficulties on its way to enroot itself in social consciousness and its implementation deals with a lot various problems. The co-operative movement has observed that new chance of development, supported it organisationally by cross-country network of unions of co-operatives in different types and branches of national economy, by organising conferences, popularising theoretical issues and good practices as well as national and international experience. The co-operative movement has joined the activities creating social co-operatives, with the assistance of housing, banking and food-processing producers co-operatives as well as the action for establishing the Cross-Polish union of social co-operatives. The forum of co-operation, expert, experience and ideas exchange has come to exist with remarkable participation of social co-operative movement. It is encouraging to observe how such initiatives are implemented by young people with interesting ideas – they are the hope for a re-birth of co-operative movement in Poland. As a result of long period of instructing and supporting actions it has succeeded to register legally acting 691 social co-operatives all over the country (data as of July 2013). Nonetheless we do not know its actual situation, will they be able to enroot or develop their activities in the market or are they doomed for bankruptcy? The development of social co-operatives requires integrated and constant systemic support.

LITERATURA / REFERENCES

Borzaga C., Santuri A. [2005], Przedsiębiorstwa społeczne we Włoszech. doświadczenia spółdzielni społecznych, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Warszawa.
Chyra-Rolicz Z. [1997], Spółdzielnie usług socjalnych szansą rozwoju sektora gospodarki rynkowej, „Vademecum Spółdzielczości” nr 7 SIB, Warszawa.
Chyra-Rolicz Z. [1998], Spółdzielczość – ofiara czy filar systemu socjalistycznego?, [w:] W. Ważniewski (red.), Spór o ocenę historii Polski powojennej (1944-1989), Wydawnictwo IH WSR-P, Siedlce.
Chyra-Rolicz Z. [2005], Krakowska Ekonomia Społeczna po roku. Przybywa teorii, z praktyką różnie, „Kurier Spółdzielczy”, nr 19 (1896).
Chyra-Rolicz Z. [2011], Dole i niedole ekonomii społecznej w Polsce, „Rolnik Spółdzielca”, nr 2 (2806).
II Spółdzielcze Forum [2008], II Spółdzielcze Forum Społeczno-Ekonomiczne „Odmienność podmiotów spółdzielczych od spółek prawa handlowego”, materiały z konferencji (8 lipca 2006 r.), KRS (maszynopis).
Ekonomia Społeczna [2005], Ekonomia Społeczna, Kraków 2004, Związek Lustracyjny Spółdzielni Pracy, Ministerstwo Polityki Społecznej, Warszawa (materiały konferencyjne).
Ishizuka H. [1996], The New Trends of the Cooperative Movement in Japan. The Scheme of Japan’s Social Economy, The consumer Cooperatives Institute, Tokyo (maszynopis).
Juszczyk M., Miżejewski C., Ołdak M. [2009], Jak założyć i prowadzić spółdzielnię socjalną?, KRS, Warszawa.
Kęcik P., Łączyńska K. [2012], Ekonomia społeczna na Mazowszu, Wydawnictwo FRSO, b m w.
Komisja Wspólnot Europejskich [2004], O promowaniu spółdzielni w Europie. Komunikat Komisji dla: Rady i Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego, Komitetu Regionów, Krajowa Rada Spółdzielcza, Warszawa.
„Kurier Spółdzielczy” [2005] nr 19/1896; [2006], nr 4/1905 i nr 19/1920; [2008], nr 5/1954 I nr 9/1958; [2009], nr 21/1994 I nr 22/1995; [2009], nr 21/1994 i nr 22/1995; [2010] nr 23/24(2010/2011); [2011] nr 4/2025.
Leś E., Ołdak M. (red.) [2007], Przedsiębiorstwo społeczne w rozwoju lokalnym, „Zeszyty Gospodarki Społecznej”, t. 2, Collegium Civitas, IPS UW, Warszawa.
Loss M. [2005], Spółdzielnie socjalne we Włoszech, „Trzeci Sektor”, nr 2.
Ochocka E.M. [2011], Promocja współpracy międzysektorowej w ramach projektu „Partnerstwo na rzecz ekonomii społecznej: osiedlowe spółdzielnie socjalne”, KRS, Warszawa.
Podnoszenie kwalifikacji [2006], Podnoszenie kwalifikacji i doskonalenie umiejętności kadry przedsiębiorstw społecznych, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Związek Lustracyjny Spółdzielczości Pracy – Delegatura Małopolska, Heuresis. Sp. z o. o. (materiały konferencyjne).
POSES [2006], Pierwsze Ogólnopolskie Spotkania Ekonomi Społecznej POSES, Kraków 28-29 września 2006 r. (materiały konferencyjne).
Raport Otwarcia [2006], Raport Otwarcia projektu W poszukiwaniu polskiego modelu gospodarki społecznej, FISE, Warszawa.
Sadowska B. (red.) [2009], Nowy początek. Społeczna gospodarka rynkowa 1989-2009, Wydawnictwo Fundacja Pomocy Wzajemnej „Barka”, Poznań.
Social Economy [2004], Social Economy. II Europejska Konferencja Ekonomii Społecznej w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, Kraków 17-29 października 2004 r. (materiały konferencyjne).
Statut [2004], Statut Spółdzielni Europejskiej. Akty legislacyjne i inne dokumenty. Regulacje Rady w sprawie Statutu Spółdzielni Europejskiej, KRS, Warszawa.
Stolińska-Janic J. [1992], Różnorodność form spółdzielczych w gospodarce rynkowej, Wydawnictwo SIB, Warszawa.
Stolińska-Janic J. [1996], Nowe sformułowanie zasad spółdzielczych, „Vademecum Spółdzielczości” nr 6, SIB, Warszawa.
Systemy finansowe [2012], Systemy finansowe na rzecz Społecznej Gospodarki Rynkowej. Świat – Europa – Polska. Międzynarodowa Konferencja naukowa, Warszawa 27-28 czerwca 2012 r., KRS, PTE, WSZ-SW, Warszawa (materiały konferencyjne).

SUGEROWANE CYTOWANIE / SUGGESTED CITATION

Chyra-Rolicz Z. [2013], Spółdzielczość jako element społecznej gospodarki rynkowej. Wspieranie inicjatyw założycielskich, "Ekonomia Społeczna", nr 2, s. 32-43.