|
Pojęcie „pomocy społecznej” w kontekście godności i autonomii osoby bezdomnej (aspekty filozoficzne i prawne) Anetta Breczko, Alina Miruć Wydział Ochrony Zdrowia DOI: 10.15678/ES.2017.2.03 |
|
SŁOWA KLUCZOWE bezdomny, godność, autonomia, aksjologia, pomoc społeczna KEYWORDS homeless, dignity, autonomy, axiology, social assistance |
|
STRESZCZENIE Pomoc społeczna jest instytucją życia społecznego, której prawidłowe funkcjonowanie determinują nie tylko ramy obowiązującego prawa, ale również normy różnych systemów pozaprawnych (głównie systemu moralnego). Celem niniejszego artykułu stała się analiza pojęcia „pomocy społecznej” w kontekście godności oraz autonomii osoby bezdomnej, zarówno z perspektywy aksjologicznej, jak i prawnej. W opracowaniu zastosowano w szczególności metodę dogmatyczną. Perspektywa filozoficzna ukazuje, że pojęcie „pomocy” jest wieloznaczne i nie zawsze wiąże się z pozytywnym ładunkiem aksjologicznym. W ujęciu prawnym fundamentalnymi przesłankami „dobrego administrowania” oraz faktycznego zapewnienia bezpieczeństwa socjalnego osobom potrzebującym (w tym bezdomnym) są: godność osobowa i godność osobista, powiązane z koniecznością respektowania autonomii człowieka. Prawo pomocy społecznej, które nie uwzględnia tych wartości, nie może być ocenione jako „dobre”.ABSTRACT Social assistance is an institution of social life, whose proper functioning is determined not only by law enforcement, but also by norms belonging to diverse non-legal systems (especially the moral system). The purpose of this paper is to analyze the concept of „social assistance” in the context of the dignity and autonomy of the homeless, considered both from the axiological and legal point of view. In this regard, we use the dogmatic method. The philosophical perspective shows that the notion of „assistance” is ambiguous and does not always entail a positive axiological charge. From the legal approach, the basic premises of „good administration” and the actual provision of social welfare to those in need (including the homeless) are: personal and individual dignity, related to the obligation to respect human autonomy. Social assistance that does not take these values into account cannot be considered as a „good practice”. |
|
LITERATURA / REFERENCES Boć J. (2016). „Esej o generalnej policji administracyjnej”, w: D. R. Kijowski, A. Miruć, A. Budnik (red.), Racjonalny ustawodawca. Racjonalna administracja (s. 73–80). Białystok: Temida 2.Brozi K.J. (1983). Antropologia funkcjonowania Bronisława Malinowskiego. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie. Chauvin T. (2014). Homo Iuridicus. Człowiek jako podmiot prawa publicznego. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. Czajka S. (1985). „Uwagi do przyszłej ustawy o pomocy społecznej”, Praca i Zabezpieczenie Społeczne, 1985, nr 4-5. Hołówka J. (1978). „O pomocy w potrzebie”, Etyka, nr 16, s. 37–49. Hołyst B., Smoktunowicz E. (red.) (2005). Wielka Encyklopedia Prawa, wydanie II. Warszawa: Wydawnictwo Prawo i Praktyka Gospodarcza. Kalina-Prasznic U. (red.) (1999). Encyklopedia prawa. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. Kant I. (1953). Uzasadnienie metafizyki moralności. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Kaźmierczak T., Łuczyńska M. (1998). Wprowadzenie do pomocy społecznej. Wybrane zagadnienia. Katowice: Wydawnictwo Śląsk. Księga aforyzmów (2008). Warszawa: Buchmann. Kusak L. (2012). „O niejednoznaczności idei pomocy”, Prakseologia, nr 153, s. 11–30. Lipowicz I. (2013). O mądre prawo i wrażliwe państwo. Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich. Michalska-Badziak R. (2004). „Bezdomność jako przesłanka udzielania świadczeń z pomocy społecznej”, Casus, nr 34, s. 37–41. Michalska-Badziak R. (2009). „Godność człowieka w prawie pomocy społecznej”, w: J. Supernat (red.), Między tradycją a przyszłością w nauce prawa administracyjnego. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Janowi Bociowi. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. Mincer M. (1983). „Pomoc społeczna jako instytucja prawna”, Nowe Prawo, nr 1, s. 80–83. Miruć A. (2006). „O istocie pomocy społecznej”, Administracja: teoria, dydaktyka, praktyka, nr 4 (5), s. 20–42. Miruć A. (2014). „Bezpieczeństwo socjalne a realizacja sprawiedliwości i godności w pomocy społecznej”, w: M. Wożniak, E. Pierzchała (red.), Dobra publiczne w administracji. Toruń: Wydawnictwo TNOiK. Miruć A. (2017). „Godność człowieka jako wyznacznik prawa administracyjnego stanowionego na szczeblu centralnym”, w: J. Zimmermann (red.), Aksjologia prawa administracyjnego, tom 1. Warszawa: Wydawnictwo Wolters Kluwer. Nietzsche F. (2003). Antychryst. Próba krytyki chrześcijaństwa. Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa. Nietzsche F. (2010). Poza dobrem i złem. Kraków: Wydawnictwo Vis-a-Vis Etiuda. Nitecki S. (2013). Komentarz do ustawy o pomocy społecznej. Wrocław: Wydawnictwo Gaskor. Pavia M.-L. (2001). „Odkrycie godności osoby ludzkiej we Francji”, w: K. Complak (red.), Godność człowieka jako kategoria prawna (opracowania i materiały). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. Raz J. (2000). Autorytet prawa. Eseje o prawie i moralności. Warszawa: Dom Wydawniczy ABC. Sadowski M. (2007). „Godność człowieka – aksjologiczna podstawa państwa i prawa”, Wrocławskie Studia Erazmiańskie, s. 8–28. Sierpowska I. (2001). „Sytuacja prawna osoby bezdomnej w Polsce”, Praca Socjalna, nr 3, s. 85–105. Staręga-Piasek J. (1986). „Pojęcie pomocy społecznej”, Praca Socjalna, nr 1. Szcześniak P. (2013). System pomocy społecznej w krajach Unii Europejskiej na przykładzie Polski i Niemiec. Opole: Wydawnictwo Naukowe Scriptorium. Szurgacz H. (1992). Wstęp do prawa pomocy społecznej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 650, 700 z późn. zm. Wilson E.O. (1998). O naturze ludzkiej. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka. Wyrok TK z dnia 23 marca 1999 r., K 2/ 98, OTK 1998, nr 4, poz. 74. Zięba-Załucka H. (2001). „Godność człowieka i jej ochrona wobec działań administracji publicznej”, w: E. Ura (red.), Jednostka wobec działań administracji publicznej. Rzeszów: Mitel. |
|
SUGEROWANE CYTOWANIE / SUGGESTED CITATION Breczko A., Miruć A. (2017). „Pojęcie „pomocy społecznej” w kontekście godności i autonomii osoby bezdomnej (aspekty filozoficzne i prawne)”, Ekonomia Społeczna, nr 2, s. 26-36, https://doi.org/10.15678/ES.2017.2.03. |