PES-012017-01-WG

Efektywność organizacyjna podmiotów ekonomii społecznej – próba operacjonalizacji
Organizational efficiency of social economy entities: An attempt of operationalization

do pobrania/download PDF

Wojciech Goleński
Wydział Ekonomiczny
Uniwersytet Opolski
ul. Ozimska 46 a, 45-058 Opole
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

DOI: 10.15678/ES.2017.1.01

SŁOWA KLUCZOWE

efektywność, skuteczność, ekonomia społeczna, przedsiębiorstwo społeczne, efektywność organizacyjna

KEYWORDS

efficiency, effectiveness, social economy, social enterprise, organisational efficiency

STRESZCZENIE

W ramach ekonomii społecznej funkcjonuje wiele różnych organizacji, które zwykle są określane mianem przedsiębiorstw społecznych. Gospodarka społeczna jako swoisty mechanizm dostarczania dóbr i usług w ramach istniejącego ładu społeczno-gospodarczego nie może abstrahować od skuteczności i efektywności.

Studia literaturowe wskazują, że efektywność jest obecnie często utożsamiana ze skutecznością. Zależności pomiędzy skutecznością i efektywnością są bardzo złożone, tym niemniej stanowią one jedne z głównych problemów podejmowanych w naukach ekonomicznych. Współcześnie obserwowane utożsamianie obu pojęć jest raczej traktowaniem ich jako komplementarnych wymiarów oceny działania organizacji. Łącząc oba komponenty mówi się o efektywności organizacyjnej, czyli zdolności przedsiębiorstwa do bieżącego oraz strategicznego przystosowania się do zmian w otoczeniu, a także produktywnego wykorzystania posiadanych zasobów do realizacji przyjętej struktury celów.

Artykuł stanowi próbę zdefiniowania efektywności organizacyjnej i jej wymiarów w odniesieniu do pomiotów ekonomii społecznej. Punktem wyjścia są tu studia literaturowe, wobec czego analiza opierać się będzie na sferze teorii, co może stanowić użyteczny punkt wyjścia dla przyszłych badań empirycznych. Efektem rozważań jest ujęta w podsumowaniu propozycja definicji operacyjnej efektywności organizacyjnej podmiotów ekonomii społecznej.

ABSTRACT

Within the social economy there are many different organizations that are usually referred to as social enterprises. Social economy as a specific mechanism for delivery of goods and services within the existing socio-economic system may not disregard efficiency concerns.

Literature studies indicate, that currently efficiency is often associated with effectiveness.The relationships between effectiveness and efficiency are very complex but, nevertheless, are one of the main issues dealt with by economic sciences. Currently, we can observe equating of the two terms, or rather treating them as complementary dimensions of the assessment of an organization activity. Combining both components we can talk about organizational performance, i.e. the ability of a company to current and strategic adaptation to changes in the environment, as well as to productive use of resources in order to implement the adopted structure of objectives.

This article is an attempt to define organizational efficiency and its dimensions in relation to social economy. The starting point here is literature studies, hence, the analysis shall be based on the theory. This may provide a useful starting point for future empirical research. The result of the deliberations is to propose an operational definition of organizational efficiency of social economy entities.

LITERATURA / REFERENCES

Aiken M. (2010). „Social Enterprises: Challenges from the field”, w: D. Billis (red.), Hybrid Organizations. Basingstoke, New York: Palgrave Macmillan.
Alter K. (2006). „Typologia przedsiębiorstwa społecznego”, w: J. Wygnański (red.), Trzeci sektor dla zaawansowanych. Współczesne teorie trzeciego sektora – Wybór tekstów. Warszawa: Klon/Jawor.
Alter K.S. (2008). „Przedsiębiorstwo społeczne w szerszym kontekście”, w: J.J. Wygnański (red.), Przedsiębiorstwo społeczne. Antologia Kluczowych Tekstów. Warszawa: FISE.
Balsewicz A. (2015). „Wartość dodana generowana przez podmioty ekonomii społecznej – korzyści ekonomiczne i społeczne”, Współczesne problemy ekonomiczne, nr 11(858).
Bielawa A. (2013). „Przegląd kryteriów i mierników efektywnościowych przedsiębiorstw nastawionych projakościowo”, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych
i Zarządzania, nr 34, T.1 Zarządzanie i marketing.
Bielski M. (1997). Organizacje. Istota, struktury, procesy. Łódź: UŁ.
Blaik P. (2015). Efektywność logistyki. Aspekt systemowy i zarządczy. Warszawa: PWE.
Bohdziewicz-Lulewicz M. i inni (2012). „Pomiar społecznej wartości dodanej generowanej przez podmioty ekonomii społecznej – główne dylematy i wyzwania”, Ekonomia Społeczna, nr 2(5).
Borzaga C., Tortia E. (2007). „Social Economy Organizations in Theory of the Firm”, w: A. Noya, C. Emma (red.), Social Economy: Building Inclusive Economies. OECD.
Bourdieu P. (2007). Reguły sztuki. Geneza i struktura pola literackiego, (tłum. A. Zawadzki). Kraków: Universitas.
Braudel F. (2013). Dynamika kapitalizmu (tłum. B. Baran). Warszawa: Altheia.
Cabała P. (2007). Wprowadzenie do prakseologii. Przegląd zasad skutecznego działania. Kraków: AE w Krakowie.
Chyra-Rolicz Z. (2013). „Spółdzielczość jako element społecznej gospodarki rynkowej. Wspieranie inicjatyw założycielskich”, Ekonomia Społeczna, nr 2(7).
Ćwik N. (2012). „Mierzenie efektywności CSR”, w: Mierzenie efektywności i wpływu społecznego CSR. Warszawa: FOB.
Czakon W. (2005). „Procesowe podejście do badania efektywności”, w: T. Dudycz (red.), Efektywność – rozważania nad istotą i pomiarem. Wrocław: AE we Wrocławiu.
Dębniewski G., Pałach H., Zakrzewski W. (2000). Mikroekonomia. Olsztyn: UWM.
Dees J.G. (1998). The Meaning of “Social Entrepreneurship”, Durham: CASE, Fuqua School of Business, Duke University, https://centers.fuqua.duke.edu/case/wp-content/uploads/sites/7/2015/03/Article_Dees_MeaningofSocialEntrepreneurship_2001.pdf (dostęp: 02.12.2015).
Dees J.G., Anderson B.B. (2006). „Framing a Theory of Social Entrepreneurship: Building on Two Schools of Practice and Thought”, w: R. Mosher-Williams (red.), Research on Social Entrepreneurship: Understanding and Contributing to an Emerging Field. Association for Research on Nonprofit Organizations and Voluntary Action (ARNOVA).
Defourny J., Develtere P. (2006). „Ekonomia społeczna: ogólnoświatowy trzeci sektor” (tłum. J. Popowski), w: J. Wygnański (red.). Trzeci sektor dla zaawansowanych. Współczesne teorie trzeciego sektora – Wybór tekstów. Warszawa: Klon/Jawor.
Dowigajło Z. (1991). Nowy słownik ekonomiczny przedsiębiorcy, Wyd. VIII. Warszawa–Szczecin: Znicz.
Drucker P.F. (1988). Management. Tasks, Responsibilities, Practices. Butterworth, Oxford: Heinemann.
Drucker P.F. (1994). Menadżer skuteczny. Kraków: AE w Krakowie.
EP-CMAF (2005). „Europejska Ekonomia Społeczna (Social Economy Europe)”. Tekst Karty opublikowano w: Ekonomia Społeczna Kraków 2004. II Europejska Konferencja Ekonomii Społecznej – Materiały. Warszawa: MPiPS, ZLSP.
Esping-Andersen G. (1990). The three worlds of welfare capitalism. Cambridge: Polity Press.
Farrell M.J. (1957). „The Measurement of Productive Efficiency”, Journal of the Royal Statistical Society, Series A, General.
Frączek M., Hausner J., Mazur S. (red.) (2012). Wokół ekonomii społecznej. Kraków: MSAP UEK.
Frączkiewicz-Wronka A. (2010). „Nowoczesna koncepcja świadczenia usług publicznych – zmiana w kierunku nowego zarządzania publicznego”, w: A. Frączkiewicz-Wronka (red.), Pomiar efektywności organizacji publicznych na przykładzie sektora ochrony zdrowia. Katowice: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej.
Gasparski W. (2007). „Prakseologia w polityce”, Decydent & Decision Maker, nr 73, http://decydent.pl/prakseologia-w-polityce/ (dostęp: 27.01.2016).
Gazon J. (2008). Ani bezrobocie, ani opieka społeczna (tłum. K. Malaga). Warszawa: PWN.
Głowacki J. (2010). „Mierzenie społecznej wartości dodanej”, Ekonomia Społeczna, nr 1.
Głowacki J., Jelonek M. (2013). Mierzenie społecznej wartości dodanej podmiotów ekonomii społeczne. Warszawa: ISP.
Goleński W. (2012). „Aksjologiczne podstawy funkcjonowania przedsiębiorstw społecznych oraz przedsiębiorstw odpowiedzialnych społecznie”, Rynek Społeczeństwo Kultura, nr 1.
Goleński W. (2013). „Polityka społeczna i ekonomia społeczna. Kilka uwag o sprawiedliwości społecznej”, Ekonomia Społeczna, nr 2.
Grassl W. (2012). „Business Models of Social Enterprise: A Design Approach to Hybridity”, ACRN Journal of Entrepreneurship Perspectives, Vol. 1, Issue 1.
Guo Ch., Bielefeld W. (2014). Social Entrepreneurship. An Evidence-Based Approach to Creating Social Value. San Francisco: Jossey-Bass A Wiley Brand.
Hammer M. (2007). „The Process Audit”, Harvard Business Review, April.
Hansamann H.B. (1987). „Economic Theories of Nonprofit Organization”, w: W. Powell (red.), The Non-Profit Sector. A Research Handbook. New Haven: Yale University Press.
Haught H. (2010). „Przedsiębiorstwo społeczne: więcej niż wynik ekonomiczny i indywidualny zysk”, w: J. Mair, J. Robinson, K. Hockerts (red.), Przedsiębiorczość społeczna (tłum. K. Dzięciołowicz). Warszawa: WSP TWP.
Holstein-Beck M. (1987). Szkice o pracy. Warszawa: Książka i Wiedza.
Huerta de Soto J. (2009). Czterysta lat efektywności dynamicznej (tłum. M. Benedyk). Wrocław: Instytut Misesa, http://mises.pl/blog/2010/03/02/huertade-soto-czterysta-lat-efektywnosci-dynamicznej/ (dostęp 03.03.2016).
Jahier L. (2012). „Foreword”, w: J. L. Monzón Campos, R. Chaves Ávila (red.), The Social Economy In The European Union. Report. Brussel: European Economic and Social Committee.
Juraszek-Kopacz B., Tyrowicz J. (2008). Zmierzyć niemierzalne, czyli o pomiarze oddziaływania społecznego. Poradnik dla organizacji pozarządowych i przedsiębiorstw społecznych. Warszawa: Klon/Jawor.
Kafel T., Ziębicki B. (2009). „Wymiary i kryteria oceny efektywności organizacji pozarządowych”, w: A. Nalepka, A. Ujwary-Gil (red.), Organizacje komercyjne i niekomercyjne wobec wzmożonej konkurencji oraz wzrastających wymagań konsumentów. Nowy Sącz: WSB, Nowy Sącz.
Kieżun W. (1997). Sprawne zarządzanie organizacją. Zarys teorii i praktyki. Warszawa: SGH.
Komisja Europejska (2015). Proponowane podejście do pomiaru wpływu społecznego. Luksemburg.
Kotarbiński T. (1965). Traktat o dobrej robocie. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, PAN.
Kowal W. (2015). Sprawność organizacji. Emocjonalne, behawioralne i finansowe efekty działań marketingowych w ocenie skuteczności i efektywności przedsiębiorstwa. Wrocław: UE we Wrocławiu.
Kozuń-Cieślak G. (2013). „Efektywność – rozważania nad istotą i typologią”, Kwartalnik KES Studia i Prace, 4(16).
Kulikowska-Pawlak M. (2010). „Pojmowanie efektywności organizacji – definiowanie, pomiar”, w: A. Frączkiewicz-Wronka (red.), Pomiar efektywności organizacji publicznych na przykładzie sektora ochrony zdrowia. Katowice: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej.
Laville J.L., Nyssens M. (2001). „The Social Enterprise. Towards a Theoretical Socio-Economic Approach”, w: C. Borzaga, J. Defourny (red.), The Emergence of Social Enterprise. London, New York: Routledge.
Lawless D.J. (1972). Effective Management. Social Psychological Approach. New Jersey: Prentice-Hall, Englewood Cliffs.
Leś E. (2005). „Nowa ekonomia społeczna. Wybrane koncepcje”, Trzeci Sektor, nr 2 (wiosna).
Matwiejczuk R. (2000). „Efektywność – próba interpretacji”, Przegląd Organizacji, nr 11.
Mazurkiewicz A. (2011). „Sprawność działania – interpretacja teoretyczna pojęcia”, w: M. G. Woźniak (red.), Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy Uwarunkowania sprawnego działania w przedsiębiorstwie i regionie. Rzeszów: UR.
Michałowski J. (2008). Jak mierzyć efektywność przedsiębiorstwa społecznego? Badania, Ekspertyzy, Rekomendacje. Warszawa: ISP.
Mielnik M., Szambelańczyk J. (2006). „Ocena efektywności banków spółdzielczych w Polsce w latach 1997–2003 (Dla czterech celów działalności)”, Bezpieczny Bank, 1(30).
van Mierlo J.G.A. (1996). Public Entrepreneurship as Innovative Management Strategy in the Public Sector. A Public Choice-Approach. Maastricht: University of Maastricht, http://pub.maastrichtuniversity.nl/277ddcb0-c9a4-434b-8861-582ecc82f4a2 (dostęp: 27.11.2015).
Murray R. (2010). „Niebezpieczeństwo i szansa. Kryzys a nowa ekonomia społeczna” (tłum. R. Chrabąszcz), Ekonomia Społeczna, nr 1.
Olejniczak K. (2014). „Reguła 3E jako podstawa zarządzania współczesnym przedsiębiorstwem”, w: U. Zagóra-Jonszta (red.), Dokonania współczesnej myśli ekonomicznej. Racjonalność – Efektywność – Etyka. Podejście praktyczne. Część II. Katowice: UE w Katowicach.
Osbert-Pociecha G. (2007). „Relacja między efektywnością a elastycznością organizacji”, w: T. Dudycz. Ł. Tomaszewicz (red.), Efektywność – rozważania nad istotą i pomiarem. Wrocław: AE we Wrocławiu.
Porter M., Kramer M. (2011). „Creating Shared Value”, Harvard Business Review, January/February.
Price J.L. (1968). Organizational Effectiveness. An inventory of Propositions. Homewood, Illinois: Richard D. Irwin, Inc.
Pszczołowski T. (1978). Mała encyklopedia prakseologii i teorii organizacji. Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk: Ossolineum.
Rogowska B. (2014). „Ekonomia społeczna w kontekście przemian współczesnej ekonomii”, w: E. Trafiałek (red.), Innowacje w polityce społecznej XXI wieku. Katowice: Śląsk, Katowice.
Rymsza A., Rymsza M. (2015). „Innowacje społeczne w organizacjach pozarządowych i przedsiębiorstwach społecznych”, w: M. Grewiński, A. Karwacki (red.), Innowacyjna polityka społeczna. Warszawa: WSP TWP.
Salamon L.M., Hems L.C., Chinnock K. (2000). „The Nonprofit Sector: For What and for Whom?”, Working Papers of the Johns Hopkins Comparative Nonprofit Sector Project, no. 37. Baltimore: The Johns Hopkins Center for Civil Society Studies.
Salls M., Bradach J. (2004). It’s Back to Business-Basics for Nonprofits, http://hbswk.hbs.edu/item/its-back-to-business-basics-for-nonprofits (dostęp: 19.02.2016).
Samuelson P.A., Nordhaus W.D. (1999). Ekonomia. T 1. Warszawa: PWN.
Skrzypek E. (2000). Jakość i efektywność. Lublin: UMCS.
Skurzyńska-Sikora U. (2008). „Poprawa efektywności organizacji przy wykorzystaniu modelu PEMM”, Organizacja i Zarządzanie, nr 3.
Smith G., Teasdale S. (2011). „Ekonomia społeczna, przedsiębiorstwo społeczne i teoria demokracji stowarzyszeniowej” (tłum. R. Śmietana), Ekonomia Społeczna, nr 2(3).
Smith V.L. (2013). Racjonalność w ekonomii. Warszawa: Wolters Kluwer.
Stolińska-Janic J. (1992). Różnorodność form spółdzielczych w gospodarce rynkowej. Warszawa: Wyd. SIB.
Szafrański M. (2007). Elementy ekonomiki jakości w przedsiębiorstwach. Poznań: Politechnika Poznańska.
Szopa B. (2012). „Teorie ekonomiczne a ekonomia społeczna”, w: M. Frączek, J. Hausner, S. Mazur (red.), Wokół ekonomii społecznej. Kraków: MSAP UEK.
Szymańska E. (2010). „Efektywność przedsiębiorstw – definiowanie i pomiar”, Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, T. 97, Z. 2.
Urbano D., Toledano N., Soriano D.R. (2010). „Analyzing Social Entrepreneurship from an Institutional Perspective: Evidence from Spain”, Journal of Social Entrepreneurship, Vol. 1, No. 1, March.
Wall T.D. i inni (2004). „On the validity of subjective measures of company performance”, Personnel Psychology, nr 57.
Węsierska-Chyc L. (2013). „Gospodarka społeczna to nie sektor”, Ekonomia Społeczna, nr 3 (s. 9–23).
Wilkin J. (2013). „Dlaczego ekonomia straciła duszę”, Gazeta Wyborcza, 20.12.2013, http://wyborcza.pl/magazyn/1,134733,15170886,Dlaczego_ekonomia_stracila_dusze.html (dostęp: 01.04.2016).
Wojciechowska R. (2014). „Zachowania etyczne a problem efektywności w ekonomii”, w: U. Zagóra-Jonszta, R. Pęciak (red.), Dokonania współczesnej myśli ekonomicznej. Racjonalność – Efektywność – Etyka. Problemy teoretyczne. Część 1. Katowice: UE w Katowicach.
Ziębicki B. (2007). „Efektywność a jakość w sektorze publicznym”, w: A. Potocki (red.), Społeczne aspekty przeobrażeń organizacyjnych. Warszawa: Difin. Ziębicki B. (2013). „Efektywność w naukach ekonomicznych”, Biuletyn Ekonomii Społecznej, nr 2.
Żylicz T. (2006). „Skuteczność a efektywność”, Aura, nr 10, http://coin.wne.uw.edu.pl/tzylicz/0610AURA.pdf (dostęp 03.03.2016).

SUGEROWANE CYTOWANIE / SUGGESTED CITATION

Goleński W. (2017). „Efektywność organizacyjna podmiotów ekonomii społecznej – próba operacjonalizacji”, Ekonomia Społeczna, nr 1, s. 7-21, https://doi.org/10.15678/ES.2017.1.01.
 

 

PES-012017-02-KJ-JM

Ekonomia społeczna jako ważne ogniwo w systemie wsparcia rodziny
Social economy as an important link in the family support system

do pobrania/download PDF

Katarzyna Jagielska, Józefa Matejek
Instytut Pracy Socjalnej
Wydział Pedagogiczny
Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie
os. Stalowe 17, 31-922 Kraków
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript., Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

DOI: 10.15678/ES.2017.1.02

SŁOWA KLUCZOWE

wsparcie społeczne, ekonomia społeczna, rodzina, senior, opieka nad seniorem

KEYWORDS

social support, social economy, family, senior care

STRESZCZENIE

Zagadnienia dotyczące przeobrażeń współczesnej rodziny są jednym z ważnych problemów w obszarze polityki społecznej. W niniejszym artykule skupiono się na problemach wynikających z przemian demograficznych – zwłaszcza starzenia się ludności, konsekwencją których jest wzrost znaczenia funkcji opiekuńczej rodziny względem najstarszych jej członków. Istotną rolę w tym obszarze odgrywa także ekonomia społeczna, stając się ważnym czynnikiem w systemie pomocy i wsparcia rodziny. Przedsiębiorstwa społeczne mogą wspierać rodziny poprzez świadczenie usług opiekuńczych na rzecz osób starszych. Jest to istotny aspekt działań w obliczu starzenia się społeczeństwa polskiego. Wraz z wiekiem spada sprawność funkcjonalna, pojawia się wielochorobowość, a to skutkuje zapotrzebowaniem na usługi opiekuńcze na rzecz osób starszych. Usługi dedykowane seniorom w ramach systemów pomocy społecznej i ochrony zdrowia nie zaspokajają potrzeb wszystkich osób, które ich potrzebują, stąd konieczność poszukiwania nowych rozwiązań w tym zakresie.

ABSTRACT

Issues related to the transformation of modern family are one of the important problems in the field of social policy. This article focuses on the problems arising from demographic change – particularly the ageing of the population, which consequence is the increasing importance of the family’s caring role to its oldest members. Social economy plays an important role in this area, becoming an important factor in the family help and support system. Social enterprises can support families by providing care services for the elderly. This is an important aspect in the case of the ageing of Polish society. With age, functional capacity decreases, and multiple diseases develop. This results in an increasing demand for care services for the elderly. Services dedicated to seniors under the social welfare and health care systems do not meet the needs for all those who need them. Therefore, a need to look for new solutions in this area exists.

LITERATURA / REFERENCES

Błędowski P., Szatur-Jaworska B., Szweda-Lewandowska Z., Zrałek M. (2016). „Model wsparcia społecznego osób starszych w środowisku zamieszkania”, w: B. Szatur-Jaworska, P. Błędowski (red.), System wsparcia osób starszych w środowisku zamieszkania. Przegląd sytuacji, propozycja modelu (s. 13–46). Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.
Grewiński M. (2012). „Gospodarka społeczna w UE i w Polsce – między przedsiębiorczością społeczną a CSR”, w: Przedsiębiorczość – stan i perspektywy. Warszawa: WSP TWP w Warszawie.
GUS (2016). Ludność w wieku 60 lat i więcej. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
Hausner J., Laurisz N., Mazur S. (2007). „Przedsiębiorstwo społeczne – konceptualizacja”, w: J. Hausner (red.), Zarządzanie podmiotami ekonomii społecznej (s. 7–20). Kraków: MSAP UEK.
Kawula S. (1999). „Rodzina jako grupa i instytucja opiekuńczo-wychowawcza”, w: S. Kawula, J. Brągiel, A. Janke (red.), Pedagogika rodziny. Toruń: Wyd. Adam Marszałek.
Kawula S. (1999). „Wsparcie społeczne”, w: D. Lalak, T. Pilch (red.), Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej (s. 338–341). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Kotowska I.E., Sztanderska U., Wóycicka I. (2007). Między domem a pracą. Rekomendacje dla polityków. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
KPRES (2014). Krajowy Program Rozwoju Ekonomii Społecznej. Warszawa: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Zespół ds. Rozwiązań Systemowych w Zakresie Ekonomii Społecznej, www.pozytek.gov.pl/download/files/KPRES_30.04.2014_ost.pdf (dostęp: 13.09.2017).
Leś E. (2009). „Rola trzeciego sektora w polityce społecznej”, w: G. Firlit-Fesnak, M. Szylko-Skoczny, Polityka społeczna. Podręcznik akademicki. Warszawa: Wydawnictwo PWN.
Maciarz A. (2005). Mały leksykon pedagoga specjalnego. Kraków: Wydawnictwo ,,Impuls”.
Mair J., Robinson J., Hockerts K. (2010). Przedsiębiorczość Społeczna. Warszawa: WSP TWP w Warszawie.
Olubiński A. (1997). „Wsparcie społeczne w pracy socjalno-wychowawczej – zarys problematyki”, w: E. Kantowicz (red.), Wsparcie społeczne w różnych układach ludzkiego życia (s. 18–26). Olsztyn: Wydawnictwo Studium Kształcenia Ustawicznego ,,Glob”.
Pankiv O., Duranowski W. (2014). Przedsiębiorczość społeczna a praca socjalna. Warszawa: Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich.
Perek-Białas J. (2013). „Starzenie się ludności – wyzwanie dla podmiotów ekonomii społecznej”, Ekonomia Społeczna, nr 2 (7).
Pikuła N., Jagielska K. (2014). „Ekonomia społeczna w kontekście wyzwań rynku pracy”, Labor et Educatio, nr 2.
Pokora M. (2014). „Ekonomia społeczna w polityce przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu w Polsce”, Ekonomia Społeczna, nr 2.
Sałustowicz P. (2006). „Koncepcje i funkcje ekonomii społecznej”, w: P. Sałustowicz, H. Guzowska (red.), Ekonomia społeczna a bezradność społeczna – perspektywy i bariery. Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.
Sęk H., Cieślak R. (2011). „Wsparcie społeczne – sposoby definiowania, rodzaje i źródła wsparcia, wybrane koncepcje teoretyczne”, w: H. Sęk, R. Cieślak (red.), Wsparcie społeczne, stres i zdrowie (s. 11–28). Warszawa: PWN.
Szatur-Jaworska B. (2016). Polska polityka społeczna wobec starzenia się ludności w latach 1971–2013. Warszawa: Dom Wydawniczy ELIPSA.
Tyszka Z. (1991). Z metodologii badań socjologicznych nad rodziną. Poznań: Ministerstwo Edukacji Narodowej.
Ustawa z dnia 11 lutego 2016 roku o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. 2016 poz. 195 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz.U. 2013 poz. 135 z późn. zm.).
Ustawa z dnia z 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (Dz.U. 2004 nr 64 poz. 593 z późn. zm.).
WHO (2011). Global Health and Ageing. Geneva: World Health Organization/National Institute on Ageing.
www.pck.pl.

SUGEROWANE CYTOWANIE / SUGGESTED CITATION

Jagielska K., Matejek J. (2017). „Ekonomia społeczna jako ważne ogniwo w systemie wsparcia rodziny”, Ekonomia Społeczna, nr 1, s. 22-31, https://doi.org/10.15678/ES.2017.1.02.
 

 

PES-012017-03-PN-AW

Retradycjonalizacja w ekonomii społecznej. Przykład spółdzielczości uczniowskiej
Retraditionalisation in social economy: An example of school cooperatives

do pobrania/download PDF

Przemysław Nosal, Anna Waligóra
Instytut Socjologii
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
ul. Szamarzewskiego 89, 60-568 Poznań
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Katedra Socjologii i Etyki Gospodarczej
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
ul. Towarowa 53, 61-896 Poznań
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

DOI: 10.15678/ES.2017.1.03

SŁOWA KLUCZOWE

retradycjonalizacja, ekonomia społeczna, przedsiębiorczość społeczna, spółdzielnie uczniowskie, kapitał społeczny

KEYWORDS

retraditionalisation, social economy, social entrepreneurship, school cooperative, social capital

STRESZCZENIE

Kategoria retradycjonalizacji stanowi przyczynek do dyskusji o kondycji rodzimej ekonomii społecznej (ES) – o tym, jak inspiracje historyczne, obok wymogów instytucjonalnych, budują jej nowoczesną formułę. Celem artykułu jest analiza ES przez pryzmat zjawiska zwrotu w stronę tradycyjnych form kooperacji i współpracy gospodarczej, a oparta została ona na przykładzie tradycji i funkcjonowania spółdzielni uczniowskich. Empiryczna baza tekstu to analiza treści (dane ilościowe i jakościowe), badanie sondażowe skierowane do szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych z terenu miasta Poznania oraz pogłębione wywiady swobodne (zrealizowane w latach 2015–2017). Główną tezą artykułu jest natomiast zwrócenie uwagi na przydatność retradycjonalizacji jako ważnej kategorii poznawczej i analitycznej w ES oraz fenomenu ukazującego jej podstawowy sens.

ABSTRACT

The retraditionalisation is a useful tool to Polish social economy (SE) analysis. The aim of this paper is emphasizing the “traditional turn” in nowadays ES. To achieve this goal an example of the tradition and functioning of student cooperatives is used. Content analysis (quantitative and qualitative data), a survey with primary, secondary and post-gymnasium schools from the area of Poznan and individual in-depth interviews was conducted in the years 2015-2017. The most important finding of this text is pointing at the retraditionalisation as the key and important analytical phenomenon at the area of social economy.

LITERATURA / REFERENCES

Abramowski E. (2010). Kooperatywa. Polskie korzenie przedsiębiorczości społecznej. Łódź: Stowarzyszenie Obywatele Obywatelom.
Boguta W., Gumkowski Z., Martynowski M., Piechowski A. (2014). Spółdzielczość wiejska jako jedna z głównych form wspólnego gospodarczego działania ludzi. Warszawa: Krajowa Rada Spółdzielcza.
Borzaga C., Defourny J. (2004). „From traditional co-operatives to innovative social enterprises”, w: C. Borzaga, J. Defourny (red.), The Emergence of Social Enterprise (s. 166–181). London and New York: Routledge Taylor and Francis Group.
Frączak P. (2006). „Szkic do historii ekonomii społecznej w Polsce”, Ekonomia społeczna. Teksty, 4 http://wiadomosci.ngo.pl/files/ekonomiaspoleczna.pl/public/Raport_Otwarcia/Fraczak_Historia.pdf (dostęp: 24.07.2017).
Głąbicka K. (2015). „Innowacyjna polityka społeczna Unii Europejskiej”, w: M. Grewiński, A. Karwacki (red.). Innowacyjna polityka społeczna. Warszawa: Wydawnictwo WSP im. J. Korczaka w Warszawie.
Grzelak J. (1987). „O bezradności społecznej”, w: M. Marody, A. Sułek (red.), Rzeczywistość polska i sposoby radzenia sobie z nią (s. 243–266). Warszawa: Wydawnictwo WUW.
Hirszowicz M. (2007). Skąd, ale dokąd? Społeczeństwo u progu nowej ery. Warszawa: Wydawnictwo Sic!
Karwacki A., Glińska-Neweś A. (2015). „Innowacyjność w podmiotach ekonomii społecznej w Polsce. Studium jakościowe”, Ekonomia Społeczna, nr 2, s. 21–42.
Kizwalter T., Skowronek J. (red.) (1988). Droga do niepodległości czy program defensywny? Praca organiczna – programy i motywy. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Kordasiewcz A. (2016). (U)sługi domowe. Przemiany relacji społecznych w płatnej pracy domowej. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
KPRES (2014). Krajowy Program Rozwoju Ekonomii Społecznej. Warszawa: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Zespół ds. Rozwiązań Systemowych w Zakresie Ekonomii Społecznej, www.pozytek.gov.pl/download/file/KPRES_30.04.2014_ost.pdf (dostęp: 24.07.2017).
Kubicka J. (2016). Na przełomie. Pozytywiści warszawscy i pomoc własna. Warszawa: Wydawnictwo WUW.
Leś E. (2008). Gospodarka społeczna i przedsiębiorstwo społeczne. Wprowadzenie do problematyki. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Markuszewski A., Ołdak M., Rostek B., Sandomierska A., Witkowski J., Ziętkowska J., Zych Ł. (2011). Młody Obywatel. Uczniowskie projekty na rzecz społeczności lokalnej. Pakiet edukacyjny. Warszawa: Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich.
Martin R. J., Osberg S. (2007). „Social entrepreneurship: The case for a definition”, Stanford Social Innovation Review, 5(2), s. 28–39.
Michalska A., Nosal P. (red.) (2016). Zaradność społeczna. Współczesne przejawy i ograniczenia. Poznań: Wydawnictwo WNS UAM.
Nosal P. (2016). „Zaradność społeczna jako taktyka oporu”, w: A. Michalska, P. Nosal, (red.) (2016). Zaradność społeczna. Współczesne przejawy i ograniczenia (s. 37–46). Poznań: Wydawnictwo WNS UAM.
Nosal P. (2017). „Klastry ekonomii społecznej. Specyfika zjawiska oraz kierunki rozwoju”, Polityka Społeczna, nr 1, s. 27–32.
Nowotny H. (2005). „The Increase of Complexity and its Reduction. Emergent Interfaces between the Natural Sciences, Humanities and Social Sciences”, Theory, Culture & Society, nr 22, s. 15–31.
OGiRPAP (2017). Dwa Światy. Metody poszukiwania pracy a metody poszukiwania pracownika. Porównanie na przykładzie aglomeracji poznańskiej. Poznań: Obserwatorium Gospodarki i Rynku Pracy Aglomeracji Poznańskiej, http://www.obserwatorium-poznan.pl/wp-content/uploads/2016/08/Rapor t_jakosciowe_02_03_2017.pdf (dostęp: 29.08.2017).
Ratajczak M. (2012). „Finansyzacja gospodarki”, Ekonomista, nr 3, s. 281–302.
Rymsza M. (2007). „Druga fala ekonomii społecznej w Polsce a koncepcja aktywnej polityki społecznej”, w: T. Kaźmierczak, M. Rymsza (red.), Kapitał społeczny. Ekonomia społeczna (s. 175–189). Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
Sempruch G. (2012). „Innowacje społeczne – innowacyjne instrumenty polityki społecznej w projektach finansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”, Zarządzanie Publiczne, nr 2, s. 33–45.
Sempruch G. (2015). „Definiowanie i konteksty interpretacyjne innowacji społecznych”, w: M. Grewiński, A. Karwacki (red.), Innowacyjna polityka społeczna (s. 2–13). Warszawa: Wydawnictwo WSP im. J. Korczaka w Warszawie.
Sojak R. (2004). Paradoks antropologiczny. Socjologia wiedzy jako perspektywa ogólnej teorii społeczeństwa. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Stawicki R. (2012). Historia i teraźniejszość spółdzielni uczniowskich w Polsce. Warszawa: Biuro Analiz i Dokumentacji Kancelarii Senatu.
Urry J. (2005). „The Complexity Turn”, Theory, Culture & Society, nr 22, s. 1–14.
Ustawa z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze (Dz.U. 1982 nr 30 poz. 210 z późn. zm.).
Waligóra A. (2015). „Społeczne umocowanie przedsiębiorczości społecznej”, Studia Oeconomica Posnaniensia, t. 3, nr 7, s. 72–81.
Waligóra A. (2017). „Proposal of alternative typology of social economy”, Research Papers in Economics and Finance, nr 2, s. 7–12.
Wronka-Pośpiech M., Frączkiewicz-Wronka A., Montero A.L. (2015). „Innowacje – przesłanki wyłaniania się nowego paradygmatu polityki społecznej”, w: M. Grewiński, A. Karwacki (red.), Innowacyjna polityka społeczna (s. 27–43). Warszawa: Wydawnictwo WSP im. J. Korczaka w Warszawie.

SUGEROWANE CYTOWANIE / SUGGESTED CITATION

Nosal P., Waligóra A. (2017). „Retradycjonalizacja w ekonomii społecznej. Przykład spółdzielczości uczniowskiej”, Ekonomia Społeczna, nr 1, s. 32-47, https://doi.org/10.15678/ES.2017.1.03.
 

 

PES-012017-04-DJ

Odpis podatkowy „1%” jako źródło finansowania podmiotów ekonomii społecznej w Polsce – retrospekcja i projekcja poziomu zaangażowania
społecznego
Tax deduction “1%” as a source of financing for the social economy in Poland: Retrospection and projection of the level of social involvement

do pobrania/download PDF

Dorota Jegorow
Katedra Zastosowań Matematyki
Instytut Ekonomii i Zarządzania
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

DOI: 10.15678/ES.2017.1.04

SŁOWA KLUCZOWE

ekonomia społeczna, odpis podatkowy „1%”, organizacja pożytku publicznego, sektor pozarządowy

KEYWORDS

social economy, tax deduction “1%”, public benefit organization, non-governmental sector

STRESZCZENIE

Jednym z podstawowych problemów podmiotów klasyfikowanych w ramach kategorii ekonomii społecznej jest utrzymanie niezależności i stabilności finansowej. Tymczasem uzależnienie od wsparcia publicznego zdominowało podstawowe źródła finansowania organizacji pożytku publicznego. W tym kontekście należy również rozpatrywać przychody generowane w ramach odpisu podatkowego „1%”. Ponad dziesięcioletnia obecność tego mechanizmu pozwoliła na zagospodarowanie 49% ogólnej liczby podatników. Wyraźne wyhamowanie tendencji wzrostowej w tym zakresie świadczy o zbliżeniu się do potencjalnego maksimum absorpcyjnego. Sytuacja ta winna skłonić zarówno organizacje pozyskujące wysokie przychody w ramach odpisu podatkowego „1%”, jak i te planujące z tej formy wsparcia skorzystać, do przemyślenia nowej strategii marketingowej.

ABSTRACT

One of the basic problems of social economy entities is maintaining independence and financial stability. Meanwhile, dependence on public support has dominated the main sources of funding for public benefit organizations. In this context, the revenue generated by the “1%” tax deduction should also be considered. Over ten years of this solution existence, 49% of the total number of taxpayers was covered. A marked slowdown in this trend indicates that the potential maximum absorption is approaching. This situation should lead to the rethinking of the new marketing strategy by the organizations earning high revenues under the “1%” tax deduction, and also these, who are planning to use this form of support to potential benefit.

LITERATURA / REFERENCES

Adamiak P. (2014). Zaangażowanie społeczne Polek i Polaków. Wolontariat, filantropia, 1% i wizerunek organizacji pozarządowych. Raport z badania 2013. Warszawa: Stowarzyszenie Klon/Jawor.
Adamiak P., Charycka B., Gumkowska M. (2016). Kondycja sektora organizacji pozarządowych w Polsce 2015. Raport z badań. Warszawa: Stowarzyszenie Klon/Jawor.
Bulczak G. (2014). „Zastosowanie Google Trends w prognozowaniu zmian na rynku nieruchomości”, Zarządzanie i Finanse, t. 12, nr 4.
Choi H., Varian H. (2012). „Predicting the Present with Google Trends”, Economic Record, Vol. 88.
Cooper C., Mallon K., Leadbetter S., Pollack L., Peipins L. (2005). „Cancer Internet Search Activity on a Major Search Engine, United States 2001–2003”, Journal of Medical Internet Research, 7(3): e36.
CRSG (2013). Porównanie koncepcji wsparcia rozwoju ekonomii społecznej na poziomie regionalnym i krajowym na podstawie wieloletnich regionalnych planów działań na rzecz promocji i upowszechnienia ekonomii społecznej oraz rozwoju instytucji sektora ekonomii społecznej i jej otoczenia w regionie oraz projektu Krajowego Programu Rozwoju Ekonomii Społecznej. Szczecin: Centrum Rozwoju Społeczno-Gospodarczego.
Czetwertyński S. (2016). „Konkurencja na rynku jednego procenta”, Społeczeństwo i Ekonomia, nr 1 (5).
Ettredge M., Gerdes J., Karuga G. (2005). „Using Web-based Search Data to Predict Macroeconomic Statistics”, Communications of the ACM, Vol. 48, No. 11.
Goel S., Hofman J.M., Lahaie S., Pennock D.M., Watts D.J. (2010). „Predicting consumer behavior with Web search”, Proc Natl Acad Sci USA, 12; 107(41).
Google Trends, https://trends.google.pl (dostęp: 31.05.2017).
Grzybowska A., Ruszewski J. (2010). Ekonomia społeczna w teorii i praktyce. Suwałki: Centrum Aktywności Społecznej PRYZMAT.
GUS (2017a). Organizacje pożytku publicznego i 1% (notatka informacyjna). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
GUS (2017b). Projekty unijne: Zintegrowany System Monitorowania Sektora Ekonomii Społecznej (ZSMSES), http://stat.gov.pl/projekty-unijne-w-statystyce/zsmses/ (dostęp: 15.05.2017).
Herbst I. (2012). „Finansowanie podmiotów ekonomii społecznej w Polsce”. Ekonomia Społeczna, nr 1.
Jegorow D. (2016). „Organizacje pozarządowe jako beneficjent polityki spójności Unii Europejskiej – doświadczenia Polski”, Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstw, nr 3 (794).
Jegorow D. (2017a). „Ekonomizacja sektora pozarządowego w Polsce”, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Organizacja i Zarządzanie, z. 105.
Jegorow D. (2017b). „Organizacje pozarządowe jako podmioty zależne od funduszy pomocowych na przykładzie Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki”, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Organizacja i Zarządzanie, z. 105.
Kietlińska K. (2015). „Rola 1% w zasilaniu organizacji pożytku publicznego (OPP)”, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 403.
KPRES (2014). Uchwała nr 164 Rady Ministrów z dnia 12 sierpnia 2014 r. w sprawie przyjęcia programu pod nazwą „Krajowy Program Rozwoju Ekonomii Społecznej”. M.P. 2014 poz. 811.
Królikowska A. (2005). „Finansowanie instytucji ekonomii społecznej”, Trzeci Sektor, nr 2.
Makowski G. (2011). „Czy mechanizm jednego procentu jest publicznie pożyteczny?”, Trzeci Sektor, nr 24.
MF (2010). Informacja na temat kwot 1% należnego podatku dochodowego od osób fizycznych przekazanych organizacjom pożytku publicznego z zeznań za 2009 rok. Warszawa: Ministerstwo Finansów.
MF (2016). Informacje dotyczące kwot 1% należnego podatku dochodowego od osób fizycznych przekazanych organizacjom pożytku publicznego z rozliczenia za 2015 rok. Warszawa: Ministerstwo Finansów.
MF (2017). PIT: Statystyki. Ministerstwo Finansów, http://www.finanse.mf.gov.pl/pit/statystyki/-/document_library_display/8Wpj/view/1182889 (dostęp: 20.05.2017).
MR (2017). Wsparcie dla Podmiotów Ekonomii Społecznej z POWERa. Ministerstwo Rozwoju, http://www.power.gov.pl/Strony/wiadomosci/Wsparciedla-Podmiotow-Ekonomii-Spolecznej-z-POWERa (dostęp: 25.05.2017).
Perkowski T. (2011). „Mechanizm jednego procentu jako ‘fałszywa’ filantropia”. Trzeci Sektor, nr 24.
Piechota G. (2011). Organizacje pożytku publicznego – w drodze do społeczeństwa obywatelskiego? Katowice: Śląska Biblioteka Cyfrowa.
Piechota G. (2015). Fakty i mity o jednym procencie podatku. Odpis podatkowy w procesie kreowania społeczeństwa obywatelskiego. Kraków: Universitas.
Solecki S. (2013). „Ekonomia społeczna i jej wrogowie”, Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy, nr 33.
Vosen S., Schmidt T. (2011). „Forecasting private consumption: survey-based indicators vs. Google trends”, Journal of Forecasting, 30(6).
Waniak-Michalak H., Zarzycka E. (2015), „Wykorzystanie informacji przez darczyńców w Polsce – przykład darowizn 1% podatku dochodowego”, Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości, Vol. 139 (83).
Wygnański K. (2016). „Country report: Poland”, w: B. Strečanský, M. Török (red.), Assessment of the Impact of the Percentage Tax Designations: Past, Present, Future. Vienna: ERSTE Foundation.
Yunus M. (2011). Przedsiębiorstwo społeczne. Kapitalizm dla ludzi. Warszawa: ConCorda.
Yunus M. (2013). Świat bez ubóstwa. Czas na przedsiębiorstwo społeczne. Warszawa: ConCorda.

SUGEROWANE CYTOWANIE / SUGGESTED CITATION

Jegorow D. (2017). „Odpis podatkowy „1%” jako źródło finansowania podmiotów ekonomii społecznej w Polsce – retrospekcja i projekcja poziomu zaangażowania społecznego”, Ekonomia Społeczna, nr 1, s. 48-63, , https://doi.org/10.15678/ES.2017.1.04.