PES-022015-03-SG

Ekonomia komunii w relacji do ekonomii społecznej – analogie, różnice, szansa na współdziałanie
Economy of communion in relation to the social economy - similarities, differences, possibilities of cooperation

do pobrania/download PDF

Stanisław Grochmal
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa
im. Stanisława Pigonia w Krośnie
Rynek 1, 38-400 Krosno
e-mail: grochmal(at)rubikon.pl

DOI: 10.15678/ES.2015.2.03

SŁOWA KLUCZOWE

ekonomia społeczna, ekonomia komunii, ubóstwo, wykluczenie społeczne, Ruch Focolari

KEYWORDS

social economy, economy of communion, poverty, social exclusion, Focolare Movement

STRESZCZENIE

Dwie idee działań ekonomicznych: ekonomia komunii i ekonomia społeczna, starające się wypełnić lukę pomiędzy biznesem (ekonomia rynku) a państwem (dystrybucja dóbr), dążące do ograniczenia ubóstwa i wykluczenia społecznego, mają wiele cech wspólnych, a w niektórych aspektach istotnie się różnią. Artykuł umożliwia zrozumienie idei ekonomii komunii w odniesieniu do ekonomii społecznej i jej realizacji oraz wobec zadań biznesowych i społecznych, jakich podejmują się przedsiębiorcy ekonomii komunii. W artykule wykazano dużą zbieżność obydwu idei ekonomicznych oraz szanse na wzajemne uzupełnianie się i współdziałanie dla konkretnych celów społecznych.

ABSTRACT

Two ideas of economic activities, the economy of communion and the social economy, seeking to bridge the gap between business (market economy) and the State (distribution of goods), aiming to reduce poverty and social exclusion, have much in common, but in some aspects remain considerably different. This paper allows to understand the idea of the economy of communion in reference to the social economy, its implementation and in reference to social and business tasks which are undertaken by the entrepreneurs of economy of communion. A high similarity of both ideas and opportunities for economic complementarity and cooperation for specific social purposes are demonstrated in the paper.

LITERATURA / REFERENCES

Araùjo V. (2000). „Quale visione dell’uomo e della società?”, w: L. Bruni , V. Moramarco (red.), L’Economia di Comunione: verso un agire economico a “misura di persona”. Mediolan: Vita e Pensiero.
Barrale S.G. (2004). L’Economia di Comunione (EdC): aspetti e problemi per una nuova cultura aziendale, Tesi di laurea in Economia e Commercio. Palermo: Università degli Studi di Palermo.
Bazela M. (2011). „Kapitalizm 3.0 według Benedykta XVI. O wizji rozwoju ekonomicznego w Caritas in veritate”, Fronda, nr 61.
Benedykt XVI (2009). Caritas in Veritate. Kraków: Wydawnictwo M.
Biela A.(1996). „Przesłanie jedności. Laudacja wygłoszona 19 czerwca 1996 z okazji nadania tytułu doktora honoris causa KUL Chiarze Lubich”, Zeszyty Naukowe KUL, nr 39.
Biela A. (2006). „A paradigm of the unity in social sciences”, Journal for Perspectives of Economic, Political and Social Integration. Journal for Mental Changes, vol. XII, nr 1-2.
Biela A. (2009). „A paradigm of the unity in psychology”, Journal for Perspectives of Economic, Political and Social Integration; Journal for Mental Changes, vol. XV, nr 1-2, Special Edition: Psychology and Communion.
Biela A. (2011). „Paradygmat jedności jako motyw nadania doktoratu honoris causa Chiarze Lubich przez Katolicki Uniwersytet Lubelski w czerwcu 1996 roku”, w: W. Otrębski (red.), Elementy myśli społecznej Chiary Lubich – 15 rocznica nadania DHC przez Katolicki Uniwersytet Lubelski. Lublin.
Bruni L. (2008). „L’economia di comunione di Chiara. Quando un carisma cambia anche l’economia”, Nuova Umanità, vol. XXX, nr 177.
Bruni L., Sena B. (red.) (2012). The Charismatic Principle in Social Life. Oxford: Routledge.
Bruni L., Smerilli A. (2009). „Sull’arte di gestire le crisi nelle organizzazioni a movente ideale”, Impresa Sociale, nr 7-9, Trento: Istituto Studi Sviluppo Aziende Nonprofit (ISSAN) Edizioni.
Bruni L., Zamagni S. (2004). Economia civile. Efficienza, equità, felicità pubblica. Bologna: Mulino.
Bruni L., Zamagni S. (2004a). „Concluding remarks”, w: P.L. Porta (red.), Economia civile. A debate on L. Bruni and S. Zamagni: Economia civile. Efficienza, equità, felicità pubblica,
http://dipeco.economia.unimib.it/pdf/pubblicazioni/wp76_04.pdf.
Calvo C., (2009). „L’economia di comunione e l’America Latina. Vie alternative di sviluppo”, Impresa Sociale, nr 7-9, Trento: Istituto Studi Sviluppo Aziende Nonprofit (ISSAN) Edizioni.
Crivelli L., Gui B., (2009). „Le imprese di Economia di Comunione sono anch’esse imprese sociali?”, Impresa Sociale, nr 7-9, Trento: Istituto Studi Sviluppo Aziende Nonprofit (ISSAN) Edizioni.
da Cruz I.A.A., Bidone G.M. (2012). „La destinazione di utili e contributi”, w: Rapporto EdC 2011-2012; Inserto redazionale allegato a Città Nuova, nr 23/24.
Defourny J., Develtere P. (2008). „Ekonomia społeczna: ogólnoświatowy trzeci sektor”, w: J.J. Wygnański (red.), Przedsiębiorstwo społeczne. Antologia kluczowych tekstów. Warszawa: Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych.
Drucker P.F. (1999/2009). Management Challenges for the 21st Century, Butterworth-Heinemann, Oxford; tłum. z ang.: P.F. Drucker, Zarządzanie XXI wieku – Wyzwania, MT Biznes, Warszawa.
Ferrucci A. (2009). „Forum”, Impresa Sociale, nr 7-9, Trento: Istituto Studi Sviluppo Aziende Nonprofit (ISSAN) Edizioni.
Filek J. (2009). „Ekonomia społeczna jako nowe wyzwanie”, Annales. Etyka w życiu gospodarczym, vol. 12, nr 1, http://www.annalesonline.uni.lodz.pl/archiwum2009.html (dostęp 15.11.2012).
Filek J. (2012). „Teorie filozoficzne a ekonomia społeczna”, w: M. Frączek, J. Hausner, S. Mazur (red.), Wokół ekonomii społecznej. Kraków: Małopolska Szkoła Administracji Publicznej Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie.
Gądecki S. abp. (2010). „Filozoficzne podstawy gospodarki społecznej”, w: IV Ogólnopolskie Spotkania Ekonomii Społecznej, Poznań.
Genovesi A. (1963/2004). Autobiografia e lettere, Milano: Feltrinelli, [za:] L. Bruni, S. Zamagni (2004a). „Concluding remarks”, w: P.L. Porta (red.), Economia civile. A debate on L. Bruni, S. Zamagni: Economia civile. Efficienza, equità, felicità pubblica. Bologna: Mulino.
Gold L. (2000). Making space for sparing in the global market; the Focolare Movement's Economy of Sharing, Thesis for the degree of Ph.D. Glasgow: University of Glasgow.
Grochmal S. (2011). „Kultura organizacyjna przedsiębiorstw ekonomii komunii jako determinanta jej wymiaru społecznego”, Acta Universitas Nicolai Copernici, Ekonomia XLII – Nauki Humanistyczno-Społeczne, z. 403, Toruń. DOI: http://dx.doi.org/10.12775/AUNC_ECON.2011.004.
Grochmal S. (2012). „Ekonomia komunii w praktyce zarządzania przedsiębiorstwem jako systemowo zorganizowana pomoc w celu eliminacji biedy i nierówności społecznych”, Prakseologia, nr 153, Instytut Filozofii i Socjologii PAN.
Grochmal S. (2013). Paradygmat jedności w kontekście zarządzania organizacjami. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Grochmal S. (2014). „Mental and cultural changes of enterprise management in accordance with the paradigm of unity”, Journal for Perspectives of Economic Political and Social Integration, Journal of Mental Changes, vol. 20, nr 1-2, http://www.degruyter.com/view/j/pepsi.2014.20.issue-1/v10241-012-0028-0/v10241-012-0028-0.xml?rskey=h5qWN8&result=3. DOI: 10.2478/v10241-012-0028-0.
Grochmal S. (2016). „Spirituality of unity in management - Economy of Communion”, Cogent Business & Management, vol.3, nr 1; DOI: 10.1080/23311975.2016.1140618; http://dx.doi.org/10.1080/23311975.2016.1140618.
Jan Paweł II (1991). Centesimus annus. Poznań: Pallotinum.
Kuhn T. (1968). Struktura rewolucji naukowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Lubich C. (2001). L'Economia di Comunione. Storia e profezia. Roma: Città Nuova.
Lubich C. (2007). Charyzmat jedności. Kraków: Fundacja Mariapoli –Wydawnictwo M.
Miłkowski A. (2001). „Szef mojej firmy”, Nowe Miasto, nr 1-2.
Miłkowski A. (2008). „Ekonomia Komunii”, Nowe Miasto, nr 2-3.
Notiziario Economia di Comunione, http://www.ecodicom.net/notiziario.php.
Peredo A.M., McLean M. (2014). „Przedsiębiorczość społeczna: krytyczny przegląd koncepcji”, Ekonomia Społeczna, nr 1 (9).
Pokora M., (2014). „Ekonomia społeczna w polityce przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu w Polsce”, Ekonomia Społeczna, nr 2 (10).
Rok B. (2004). Odpowiedzialny biznes w nieodpowiedzialnym świecie. Warszawa: Akademia Rozwoju Filantropii w Polsce, Forum Odpowiedzialnego Biznesu.
Smith A. (1954). Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów, t. I. Warszawa: PWN.
Smith A. (1989). Teoria uczuć moralnych. Warszawa: PWN.
Szopa B. (2007). „Ekonomia społeczna z perspektywy ekonomii tradycyjnej”, Ekonomia Społeczna, nr 1.
Torno A. (2013). Chiara Lubich. Życie i dzieło. Fundacja Mariapoli – Wydawnictwo Święty Wojciech.
Wygnański J. (2008). „Ekonomia społeczna – sprzeczność czy konieczność”, Więź, nr 4-5.
Zamagni S. (2009). „Fraternità, dono, reciprocità nella Caritas in Veritate”, w: Amore e verità, Commento e guida alla lettura dell’Enciclica Caritas in veritate di Benedetto XVI, Milano: Paoline.

SUGEROWANE CYTOWANIE / SUGGESTED CITATION

Grochmal S. (2015). „Ekonomia komunii w relacji do ekonomii społecznej – analogie, różnice, szansa na współdziałanie”, Ekonomia Społeczna, nr 2, s. 43-59.
 

 

PES-022015-05-mt-sa-ap

Cooperative response to societal and market challenges – the motives and stages of development of Mondragon cooperative model. A case study
Spółdzielnia odpowiedzią na wyzwania społeczne i rynkowe – motywy i etapy rozwoju modelu spółdzielni Mondragon. Studium przypadku

do pobrania/download PDF

Monika Tkacz, Saioa Arando, Agnieszka Pacut
MIK, S. Coop.
Ibarra Zelaia Zelaigunea, 2, 20560 Oñati, Gipuzkoa
e-mail: emonika24039019(at)gmail.com
e-mail: sarando(at)mondragon.edu

Katedra Gospodarki i Administracji Publicznej
Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
ul. Rakowicka 27, 31-510 Kraków
e-mail: agnieszka.pacut(at)uek.krakow.pl

DOI: 10.15678/ES.2015.2.05

SŁOWA KLUCZOWE

ekonomia społeczna, spółdzielczość, badania retrospektywne, Kraj Basków, Mondragon

KEYWORDS

social economy, co-operative, retrospective study, Basque Country, Mondragon

STRESZCZENIE

W artykule przedstawiono uwarunkowania i proces powstania spółdzielni Mondragon. Omówiono tło historyczne oraz czynniki wpływające na powstanie tej największej na świecie spółdzielni. Ponadto dokonano syntezy opisu działalności wspomnianego podmiotu. Do realizacji celu wykorzystano metodę analizy literatury przedmiotu. Cennym źródłem informacji były raporty diagnostyczne spółdzielni Mondragon oraz dane uzyskane z centrum badawczego MIK (Mondragon Innovation & Knowledge), specjalizującego się między innymi w monitorowaniu i diagnozowaniu przedsiębiorczości społecznej. Dostarczyło ono danych na temat historycznych aspektów działalności podmiotu oraz współcześnie osiąganych rezultatów. Przeprowadzona analiza case study pozwoliła zidentyfikować specyficzne czynniki wpływające na sukces rozwoju niniejszej spółdzielni. Czynniki te mogą stanowić inspirację w obszarze wymiany wiedzy i praktyk w sektorze ekonomii społecznej, co nawiązuje wprost do założenia nr 2 inicjatywy Komisji Europejskiej o przedsiębiorczości społecznej. Tym samym przyczynia się do promocji dobrych praktyk w obszarze przedsiębiorczości społecznej z możliwością ich potencjalnego odtworzenia celem wyrównania poziomu rozwoju ekonomii społecznej w wymiarze międzynarodowym.

ABSTRACT

The article presents the motives and the development process of the co-operative enterprise Mondragon. The historical overview accompanied by brief description of the co-operative movement and its business activities has been mainly focused on cooperative response to societal and market challenges affecting the enterprise resilience in turbulent environments. The applied methodology is based on retrospective analysis of theoretical resources and annual reports of Mondragon. The research centre MIK [Mondragon Innovation & Knowledge] specializing, inter alia, in cooperativism and entrepreneurship analysis has coordinated the data collection, selection and final interpretation, additionally providing valuable historical facts and updated information. The case study has unveiled the key cooperative actions throughout the Mondragon’s development stages, which can be  inspirational in the cross-country mutual learning process with reference to the  policy objective no 2  of the Social Business Initiative launched by European Commission to increase the visibility of social economy entities and to identify good practices to be potentially reproduced, aligning social economy development process across countries.

LITERATURA / REFERENCES

Aiken M. (2006). „Towards market or state? Tensions and opportunities in the evolutionary path of three types of UK Social Enterprise”, in: M. Nyssens (ed.), Towards market or state? Tensions and opportunities in the evolutionary path of three UK social enterprises. London: Routledge.
Altuna L. (2006). La experiencia cooperativa de Mondragon. Eskoriatza, Lanki-Huhezi.
Alzola I. (2014). „The financing of Mondragon co-operatives: a legal analysis”, in: T. Mazzarol, S. Reboud, E. Mamouni Limnios, D. Clark (eds.), Research Handbook on Sustainable Co-operative Enterprise. Case Studies of Organizational Resilience in the Co-operative Business Model. Cheltenham, Northampton: Edward Elgar Publishing Limited.
Alzola I. (2009). Cooperative Legislation in the Basque Country: A Specific Regulation. A Symposium-19-21 June 2009, Master of Management- Co-operatives and Credit Unions, Saint Mary’s University, Halifax, N.S. Canada, [Online] Available from: http://www.smu.ca/academics/sobey/cme-coop-legislation-and-public-policy.html.
Anheier H.K. (2006). „Pięć tez na temat trzeciego sektora w Europie”, in: Trzeci sektor dla zaawansowanych. Współczesne teorie trzeciego sektora. Wybór tekstów. Warsaw: Stowarzyszenie Klon/Jawor.
Annual Report (2009). Mondragon: Mondragon Cooperation, http://www.mondragon-corporation.com/wp-content/themes/mondragon/docs/eng/annual-report-2009.pdf.
Annual Report (2013). Mondragon: Mondragon Cooperation, http://www.mondragon-corporation.com/wp-content/themes/mondragon/docs/eng/annual-report-2013.pdf.
Annual Report (2014). Mondragon: Mondragon Cooperation, http://www.mondragon-corporation.com/eng/about-us/economic-and-financial-indicators/annual-report/.
Arando S., Feundlich F., Gago M., Jones D.C., Kato T. (2010). „Assessing Mondragon: Stability & Managed Change in the Face of Globalization”, William Davidson Institute Working Paper, No. 1003, http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1726449.
Austin J., Stevenson H., Wei-Skillern J. (2006). „Social and commercial entrepreneurship: Same, different, or both?”, Entrepreneurship Theory & Practice, 30.
Bacq S., Janssen F. (2011). „The multiple face of social entrepreneurship: A review of definitional issues based on geographical and thematic criteria”, Entrepreneurship & Regional Development, Vol. 23, No. 5-6.
Bornstein D. (2004). How to change the world: Social entrepreneurs and the power of new ideas. Oxford: Oxford University Press.
Brock D.D., Kim M. (2011). Social Entrepreneurship Education Resource Handbook, Ashoka U, http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1872088.
Brouard F., Larivet S. (2010). „Essay of clarification and definitions of related concepts of social enterprise, social entrepreneur and social entrepreneurship”, in: A. Fayolle, H. Matlay (eds.), Handbook of Research on Social Entrepreneurship. Cheltenham: Edward Elgar Publishing.
Chavez R., Mazón J. (2005). The social economy in the European Union. The European Economic and Social Committee.
Christiansen A.A. (2014). Evaluating Workplace Democracy in Mondragon. UVM Honors College Senior Theses. University of Vermont, http://scholarworks.uvm.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1016&context=hcoltheses
CIRIEC (2000). The Enterprises and Organisations of the Third System. Strategic Challenge for Employment, Liege: The International Centre of Research and Information on Public and Cooperative Economy.
COM (2011) 682, Social Business Initiative. Creating a favourable climate for social enterprises, key stakeholders in the social economy and innovation. Brussels: European Commission.
Corporate Profile (2015). Mondragon: Mondragon Cooperation, http://www.mondragon-corporation.com/eng/about-us/economic-and-financial-indicators/corporate-profile/
Dees J.G. (1998). The meaning of social entrepreneurship. Paper. Centre for the Advancement of Social entrepreneurship, Fuqua School of Business, Duke University, www.fuqua.duke.edu/centers/case/documents.dees_SE.pdf.
Defourny J., Develtere P. (2006). „Ekonomia społeczna: ogólnoświatowy trzeci sektor”, in: Trzeci sektor dla zaawansowanych. Współczesne teorie trzeciego sektora. Wybór tekstów. Warsaw: Stowarzyszenie Klon/Jawor.
Drayton W. (2002). „The citizen sector: becoming as entrepreneurial and competitive as business”, California management review, 44, 3.
European Commission (2016). Social economy in EU, http://ec.europa.eu/growth/sectors/social-economy/index_en.htm
Fernández J.R. (2014). A review of the key milestones in the co-operative group’s history. Mondragon: Mondragon Cooperation, http://www.mondragon-corporation.com/wp-content/themes/mondragon/docs/History-MONDRAGON-1956-2014.pdf
Flecha R., Ignacio S.C. (2011). „Cooperation for Economic Success. The Mondragon Case”, Analyze&Kritik, no. 1, http://www.analyse-und-kritik.net/2011-1/AK_Flecha_Santa-Cruz_2011.pdf.
Frantz R. (2007). Renaissance in Behavioural Economics. Essays in honor of Harvey Leibenstein. New York: Routledge.
Hulgård L. (2010). „Discourses of social entrepreneurship – variations of the same theme?”, Working Paper, No. 10/01, EMES European Research Network.
Kerans P., Drover G., Williams D. (1988). Welfare and Worker Participation. London: The Mackmillan Press Ltd.
Lafuente J.L., Freundlich F. (2012). The Mondragon Co-operative Experience: Humanity at Work, http://www.managementexchange.com/story/mondragon-co-operative-experience-humanity-work.
Leibenstein H. (1978). General X-Efficiency Theory and Economic Development. New York: Harvard University Press.
Mapping Study, Country Report: Spain (2015). A map of social enterprises and their eco-systems. European Commission, http://ec.europa.eu/social/BlobServlet?docId=13278&langId=en
Mazzarol T., Limnios E., Reboud S. (2014). „An overview of the research”, in: T. Mazzarol, S. Reboud, E. Mamouni Limnios, D. Clark (eds.), Research Handbook on Sustainable Co-operative Enterprise. Case Studies of Organizational Resilience in the Co-operative Business Model. Cheltenham, Northampton: Edward Elgar Publishing Limited.
Ministerio de Empleo y Seguridad Social (2014). http://www.empleo.gob.es/es/estadisticas/.
Mondragon Corporation (2016). http://www.mondragon-corporation.com/eng/.
Morris D. (1992). The Mondragon System-Cooperation at Work. Washington and Minneapolis: Institute for Local-Reliance and Infinity, http://ilsr.org/wp-content/uploads/files/images/mondragon.pdf.
Moulaert F., Nussbaumer J. (2005). „Defining the Social Economy and its Governance at the Neighbourhood Level: A Methodological Reflection”, Urban Studies, Vol. 42, No. 11.
Nicholls A. (ed.) (2006). Social Entrepreneurship. New Models of Sustainable Change. Oxford: Oxford University Press.
Nyssens M. (2006). Social enterprise. At the crossroads of market, public policies and civil society. London, New York: Routledge.
OECD (1999). Social Enterprises. Paris: OECD.
OECD (2009). The changing boundaries of social enterprises. Paris: OECD.
Orhei L. (2011). „The competence of social entrepreneurship. A multidimensional competence approach”, HAN Business Publication, no. 6, https://hbo-kennisbank.nl/en/record/oai:repository.samenmaken.nl:smpid:15376.
Ormaechea, J.M. (1993). The Mondragon Co-operative Experience. Mondragon: Mondragon Corporacion Cooperativa.
Peredo M., McLean M. (2005). Social entrepreneurship: a critical review of the concept, http://web.uvic.ca/~aperedo/page1/assets/Social%20Ent%20the%20Concept.pdf.
Perrini F. (2006). „Social entrepreneurship domain: setting boundaries”, in: F. Perrini (ed.), The New Social Entrepreneurship. What Awaits Social Entrepreneurial Ventures? Cheltenham, Northampton: Edward Elgar Publishing.
Rolland S. (2006). „Mondragon Corporation Co-operatives, People working together”, UW-L Journal of Undergraduate Research, vol. IX, http://www.uwlax.edu/URC/JUR online/PDF/2006/rolland.pdf.
Salamon L.M. (2010). „Putting the civil society sector on the economic map of the world”, Annals of Public and Cooperative Economics, Vol. 81, No. 2.
Sharir M., Lerner M. (2006). „Gauging the success of social ventures initiated by individual social entrepreneurs”, Journal of World Business, 41.
Smith G., Teasdale S. (2011). „Ekonomia społeczna, przedsiębiorstwo społeczne i teoria demokracji stowarzyszeniowej”, Ekonomia Społeczna, no. 2.

SUGEROWANE CYTOWANIE / SUGGESTED CITATION

Tkacz M., Arando S., Pacut A. (2015). „Cooperative response to societal and market challenges – the motives and stages of development of Mondragon cooperative model. A case study”, Ekonomia Społeczna, nr 2, s. 69-84.
 

 

PES-022015-06-mp

Ekonomia społeczna a koncepcje polityki społecznej państwa. Model polski
Social economy vs. concepts of social policy. Polish model

do pobrania/download PDF

Maria Płonka
Katedra Zarządzania Ryzykiem i Ubezpieczeń
Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
ul. Rakowicka 27, 31-510 Kraków
e-mail: plonkam(at)uek.krakow.pl

DOI: 10.15678/ES.2015.2.06

SŁOWA KLUCZOWE

ekonomia społeczna, polityka społeczna państwa, zabezpieczenie społeczne, społeczna odpowiedzialność biznesu

KEYWORDS

social economy, social state, social security, corporate social responsibility

STRESZCZENIE

Miejsce ekonomii społecznej sytuuje się w trójkącie: państwo – rynek – społeczeństwo obywatelskie. Celem artykułu jest określenie miejsca ekonomii społecznej na tle polityki społecznej państwa. W artykule, w oparciu o analizę historyczną, dokonano przeglądu najważniejszych koncepcji polityki społecznej państwa (od liberalnych po socjalne) oraz określono znaczenie sektora ekonomii społecznej w rozwiązywaniu problemów społecznych we współczesnych realiach w Polsce. W konkluzji stwierdzono, że ekonomia społeczna jest komplementarna wobec polityki społecznej państwa, funkcjonuje w warunkach alokacji rynkowej lub redystrybucyjnej, wykazuje tendencje od biernego do aktywnego wsparcia.

ABSTRACT

The place of social economy is situated within the triangle: the state – market – civil society. The aim of this article is to determine the place of social economy against the background of the social policy of the state. The article, based on a historical analysis, is an overview of the key concepts of social policy of the state (of the liberal social), and determined the importance of the social economy in solving social problems in contemporary reality in Poland. The conclusion was that the social economy is complementary to the state social policy, operate in conditions of market allocation or redistribution, shows a trend from passive to active support.

LITERATURA / REFERENCES

Abramowski E. (1907). Idee społeczne kooperatyzmu. Znaczenie spółdzielczości dla Polski. Warszawa.
Buchanan J.M. (1975). The Limits of Liberty. Between Anarchy and Leviathan. Chicago, London: The University of Chicago Press.
Filek J. (2012). „Teorie filozoficzne a ekonomia społeczna”, w: M. Frączek, J. Hausner, S. Mazur (red.), Wokół ekonomii społecznej. Kraków: MSAP UEK.
Frączek M., Hausner J., Mazur S. (red.) (2012). Wokół ekonomii społecznej. Kraków: MSAP UEK.
Gliński P., Palska H. (1997). „Cztery wymiary społecznej aktywności obywatelskiej”, w: H. Domański, A. Rychard (red.), Elementy nowego ładu. Warszawa: IFiS PAN.
Golinowska S. (1994). Polityka społeczna państwa w gospodarcze rynkowej. Studium ekonomiczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Evers, A. Laville, J.-L. (2004). „Defining the third sector in Europe”, w: A. Evers, J.-L. Laville (red.), The Third Sector in Europe. Cheltenham, UK: Edgard Elgar.
Hausner J. (2008). „Ekonomia społeczna jako kategoria rozwoju”, w: J. Hausner (red.), Ekonomia społeczna a rozwój. Kraków: MSAP UEK.
Hausner J., Kwiecińska D., Pacut A. (2008). „Przyszłość państwa opiekuńczego”, w: J. Hausner (red.), Ekonomia społeczna a rozwój. Kraków: MSAP UEK.
Havel V. (1992). Summer Meditations on Politics, Morality and Civility in a time of Transition. London: Faber and Faber.
Hayek F.A. (1981). Die Verfassung einer Gesellschaft freier Menschen. Munchen: Verlag Moderne Industrie.
Hirschman A. (1995). Lojalność, krytyka, rozstanie: reakcje na kryzys państwa, organizacji i przedsiębiorstwa. Kraków-Warszawa: Znak.
Hoffner J. (1992). Chrześcijańska nauka społeczna. Kraków: WAM.
Izdebski H. (2008). „Elementy teorii państwa”, w: J. Hausner (red.), Ekonomia społeczna a rozwój. Kraków: MSAP UEK.
Jelonek M. (2012). „Teorie socjologiczne a ekonomia społeczna”, w: M. Frączek, J. Hausner, S. Mazur (red.), Wokół ekonomii społecznej. Kraków: MSAP UEK.
Juran J.M., Gryna F.M. (1988). Juran’s Quality Control Handbook. New York: McGraw-Hill.
Kaźmierczak T. Rymsza M. (red.) (2003). W stronę aktywnej polityki społecznej. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r (Dz.U. 1997.78.483).
Leś E. (2000). Od filantropii do pomocniczości. Studium porównawcze rozwoju i działalności organizacji społecznych. Warszawa: Dom Wydawniczy ELIPSA.
Musgrave R.A., Musgrave P.B. (1973). Public Finance in Theory and Practice. New York: McGraw-Hill.
Musgrave R.A., Musgrave P.B., Kulmer L. (1990). Die offentlichen Finanzen in Theorie und Praxis. Tubingen: Mohr.
Muszalski W. (2004). Ubezpieczenia społeczne. Podręcznik akademicki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Owsiak S. (2002). Podstawy nauki finansów. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
Płonka M. (2007). „Instytucje ekonomii społecznej jako podmioty rynkowe”, w: D. Surówka-Marszałek (red.), Marketing, Acta Academiae Modrevianae. Kraków: Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne sp. z o.o. – Oficyna Wydawnicza AFM.
Płonka M. (2009). „Sektor ekonomii społecznej, jego miejsce i funkcje w gospodarce rynkowej”, w: D. Surówka-Marszałek (red.), Marketing, Acta Academiae Modrevianae. Kraków: Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne sp. z o.o. – Oficyna Wydawnicza AFM.
Radwan-Pragłowski J., Frysztacki K. (1998). Społeczne dzieje pomocy człowiekowi; od filantropii greckiej do pracy socjalnej. Katowice: Wydawnictwo Śląsk.
Samuelson P.A, Nordhaus W.D., (1989). Economics. New York: Mc Graw-Hill.
Samuelson P.A. (1954). „The Pure Theory of Public Expenditure”, Review of Economics and Statistics, nr 36.
Sangowski T. (red.) (2001). Towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych w polskim systemie ubezpieczeń (stan i perspektywy). Poznań: Wydawnictwo AE w Poznaniu.
Skąpska G. (2008). „Społeczeństwo obywatelskie: kontekst i płaszczyzny funkcjonowania”, w: J. Hausner (red.). Ekonomia społeczna a rozwój. Kraków: MSAP UEK.
Smolski R, Smolski M., Stadtmüller E.H. (1999). Słownik Encyklopedyczny Edukacja Obywatelska. Warszawa: Wydawnictwo Europa.
Standing G. (2016). Prekariat. Nowa niebezpieczna klasa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Szopa B. (2012). „Teorie ekonomiczne a ekonomia społeczna”, w: M. Frączek, J. Hausner, S. Mazur (red.), Wokół ekonomii społecznej. Kraków: MSAP UEK.

SUGEROWANE CYTOWANIE / SUGGESTED CITATION

Płonka M. (2015). „Ekonomia społeczna a koncepcje polityki społecznej państwa. Model polski”, Ekonomia Społeczna, nr 2, s. 85-100.
 

 

PES-012016-01-MWP-IIN

Percepcja ryzyka w działalności przedsiębiorstw społecznych – badanie porównawcze Polska-Hiszpania
The risk perception in social enterprises – the comparative study of Poland and Spain

do pobrania/download PDF

Martyna Wronka-Pośpiech*, Aldona Frączkiewicz-Wronka**, Monika Tkacz***, Saioa Arando****
* Katedra Przedsiębiorczości i Zarządzania Innowacyjnego
Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
ul. 1 Maja 50, 40-287 Katowice
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
** Katedra Zarządzania Publicznego i Nauk Społecznych
Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
ul. 1 Maja 47, 40-287 Katowice
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
*** MIK, S. Coop.
Ibarra Zelaia Zelaigunea, 2, 20560 Oñati, Gipuzkoa
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
**** MIK, S. Coop.
Ibarra Zelaia Zelaigunea, 2, 20560 Oñati,
Gipuzkoa
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

DOI: 10.15678/ES.2016.1.01

SŁOWA KLUCZOWE

ryzyko, usługi społeczne, przedsiębiorstwo społeczne, spółdzielnia socjalna, Mondragon

KEYWORDS

risk, social services, social enterprises, co-operative, Mondragon

STRESZCZENIE

Przedsiębiorstwa społeczne z uwagi na tworzenie ich przez osoby z grup defaworyzowanych wpisują się w innowacyjny sposób rozwiązywania problemów społecznych. Celem opracowania jest identyfikacja i hierarchiczne przedstawienie czynników ryzyka dla działalności przedsiębiorstw społecznych. Do badania wykorzystano kwestionariusz ankiety zawierający 26 czynników ryzyka, skierowany do zarządzających w przedsiębiorstwach społecznych w Polsce (160) i Hiszpanii (158). Uzyskane wyniki badań pozwoliły na interpretację różnic w postrzeganiu ryzyk oraz ich przyczyn, co jest kluczowe w ocenie problemów pojawiających się w otoczeniu organizacji i wpływa na osiąganie pożądanych rezultatów. W okresie dynamicznego, ale też i nieco chaotycznego, rozwoju tematyki przedsiębiorczości społecznej w Polsce zaproponowana perspektywa międzykulturowa sprzyja procesowi dyfuzji wiedzy w konsekwencji analizy kontekstu międzykulturowego.

ABSTRACT

Social enterprises that inter alia address social exclusion are an innovative method of solving numerous social issues. The article aims at identifying the potential risk factors that influence the analysed entities performance. The research has been based on the model of 26 risk factors presented to the managers from Poland (160) and the Basque Country, Spain (158) for the multicultural approach purposes. The analyses have resulted in interpretation of the differences of the risk factors perception and its varied determinants, which is crucial in estimation of the potential obstacles in the organizational environment affecting the social enterprise effectiveness. The international context of the conducted research has elaborated on the risk management aspect throughout valuable knowledge share between the analysed countries, which enriches the dynamic but chaotic social economy development in Poland.

LITERATURA / REFERENCES

Alonso J.M., Clifton J., Diaz-Fuentes D. (2015). „Did New Public Management Matter? An Empirical Analysis of the Outsourcing and Decentralization Effects on Public Sector Size”, Public Management Review, Vol. 17, No. 5, s. 646–660.
Arando S., Feundlich F., Gago M., Jones D.C., Kato T. (2010). „Assessing Mondragon: Stability & Managed Change in the Face of Globalization”, William Davidson Institute Working Paper No. 1003,  ttp://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1726449.
Arrow K.J. (1971). Essays it the Theory of Risk Bearing. Chicago: Markham, Chicago.
Asenova D., Stephen J., Bailey S.J., McCann C. (2015). „Public Sector Risk Managers and Spending Cuts: Mitigating Risks”, Journal of Risk Research, Vol. 18, No. 5, s. 552–565.
Bennet P., Calman K., Curtis S., Fischbacher-Smith D. (2010). Risk Communication and Public Health. Oxford: Oxford University Press.
Borraz O. (2007). „Risk and Public Problems”, Journal of Risk Research, Vol. 10, No. 7, s. 941–957.
Carmen N., Dobrea C.R. (2006). „Adapting Risk Management Principles to the Public Sector Reforms”, Administraţie şi Management Public, Vol. 6, s. 126–130.
Carroll R. (red.) (2009). Risk Management Handbook for Health Care Organizations. Hoboken: John Wiley & Sons.
Chen Ch.A., Bozeman B. (2012). „Organizational Risk Aversion: Comparing The Public and Non-Profit”, Public Management Review, Vol. 14, No. 3, s. 377–402.
Ciepielewska-Kowalik A., Pieliński B., Starnawska M., Szymańska A. (2015). „Social Enterprise in Poland: Institutional and Historical Context”, ICSEM Working Papers, nr 11, Liege: The International Comparative Social Enterprise Models (ICSEM) Project.
Dees J.D. (1998). The meaning of ‘social entrepreneurship’. Centre for Advancement of Social Entrepreneurship (CASE), Fuqua School of Business, Duke University, Durham, www.fuqua.duke.edu/centers/case/articles/0805/corner.
Defourny J., Develtere P. (2008). „Ekonomia społeczna – ogólnoświatowy trzeci sektor”, w: J.J. Wygnański (red.), Przedsiębiorstwo społeczne – antologia kluczowych tekstów, Warszawa: FISE.
Defourny J., Develtere P. (2009). „The Social Economy: the Worldwide Making of a Third Sector”, w: J. Defourny, P. Develtere, B. Fonteneau, M. Nyssens (red.), The Worldwide Making of the Social Economy.
Innovations and Changes (s. 15–40). Leuven & The Hague: Acco.
Drennan L., McConnell A. (2007). Risk and Crisis Management in the Public Sector. London: Routledge.
Drucker P. (1964). Managing for Results: Economic Tasks and Risk-taking Decisions. London: Heinemann.
Enterprising Non-Profits Program (2005). The Canadian Social Enterprise Guide.
Fernández J.R. (2014). A review of the key milestones in the co-operative group’s history, http://www.mondragon-coorporation.com/wp-content/themes/mondragon/docs/History-MONDRAGON-1956-2014.pdf.
Fone M., Young P.C. (2007). Managing Risks in Public Organizations. New York: Palgrave Macmillan.
Frączkiewicz-Wronka A. (2010). „Pomiar efektywności i interesariusze oraz ich znaczenie dla strategii organizacji publicznych”, w: R. Krupski (red.), Zarządzanie strategiczne. Podstawowe problemy (s. 283–
301). Wałbrzych: Wydawnictwo Wałbrzyskiej Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości.
Frączkiewicz-Wronka A. (2012). „Analiza interesariuszy jako metoda wspierająca formułowanie strategicznych zamierzeń w organizacji”, w: R. Krupski (red.), Metody badań problemów zarządzania strategicznego (s. 269–292). Wałbrzych: Wydawnictwo Wałbrzyskiej Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości.
Grewiński M., Karwacki A. (red.) (2015). Innowacyjna polityka społeczna. Warszawa: Wydawnictwo WSP im. J. Korczaka.
Grzybowski W. (1974). Teoria gospodarowania w warunkach niepewności w zarysie. Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.
Grzybowski W. (1976). Ryzyko w procesie podejmowania decyzji. Studium teoretyczno-badawcze. Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.
Grzybowski W. (1991). Rachunek ekonomiczny w przedsiębiorstwie w warunkach ryzyka. Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.
Grzybowski W. (1994). Przedsiębiorczość i ryzyko w gospodarce rynkowej. Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.
Grzybowski W. (1995). Przedsiębiorczość, niepewność, zysk. Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.
Haltiwanger G., Landaeta R.E., Pinto C.A., Tolk A. (2010). „Understanding the relationship between risk management and knowledge management”, International Journal of Knowledge Management Studies,
Vol. 4, No. 3, s. 281–300.
Herbst J. (2008). „Polski trzeci sektor w świetle teorii przedsiębiorstwa społecznego”, w: Od trzeciego sektora do przedsiębiorczości społecznej – wyniki badań ekonomii społecznej w Polsce (s. 124–142). Warszawa: Stowarzyszenie Klon/Jawor.
Hoogendoorn B, van der Zwan P.W., Thurik A.R. (2011). „Social Entrepreneurship and Performance: The Role of Perceived Barriers and Risk”, ERIM report series research in management Erasmus Research Institute of Management (No. ERS-2011-016-ORG), http://hdl.handle.net/1765/25538.
IRM (2004). A Risk Management Standard. London.
Klimczak M.K. (2009). „Wdrożenie zarządzania ryzykiem w jednostkach sektora finansów publicznych”, Przegląd Organizacji, nr 5, s. 23–26.
Klimczak M.K., Pikos A.M. (2010). „Percepcja ryzyka a kontrola zarządcza w sektorze publicznym”, Przegląd Organizacji, nr 12, s. 27–30.
Kolluru R.V., Bartell S.M., Pitblado R.M., Stricoff R.S. (1996). Risk Assessment and Management Handbook: For Environmental, Health and Safety Professionals. New York: McGraw–Hill.
Krajowy Program Rozwoju Ekonomii Społecznej (2014). Monitor Polski, poz. 811, tom 1.
Kurleto M. (2015). „An Application of the Corporate Company Models for Social Enterprise (with Special Emphasis on Polish Conditions)”, European Journal of Service Management, nr. 15, s. 57–85.
Leadbeater C. (1998). The rise of Social Entrepreneur. London: Demos.
Lipka A. (2002). Ryzyko personalne. Szanse i zagrożenia zarządzania zasobami ludzkimi. Warszawa: Poltext.
Ministerio de Empleo y Seguridad Social (2014). Avance.-Resumen Situacion Empresas de Economia Social y Sus Trabajadores en Situacion de Alta en la Seguridad Social, http://www.empleo.gob.es/es/estadisticas/.
Moore M. (2000). „Managing for value: organizational strategy in for-profit, non-profit, and governmental organizations”, Nonprofit and Voluntary Sector Quarterly, No. 29, s. 189–195.
Peredo A.M., McLean M. (2006). „Social entrepreneurship: A critical review of the concept”, Journal of World Business, Vol. 41, No. 1, s. 56–65.
Raport, Komisja Europejska (2015a). A map of social enterprises and their eco-systems in Europe. Brussels: European Commission Directorate General for Employment, Social Affairs and Inclusion, http://ec.europa.eu/social/main.jsp?langId=en&catId=89&newsId=2149.
Raport, Komisja Europejska (2015b). A map of social enterprises and their eco-systems in Europe. Country Reports: Spain. Brussels: European Commission Directorate General for Employment, Social Affairs and Inclusion, http://ec.europa.eu/social/main.jsp?langId=en&catId=89&newsId=2149.
Raport, Komisja Europejska (2015c). A map of social enterprises and their eco-systems in Europe. Country Reports: Poland. Brussels: European Commission Directorate General for Employment, Social Affairs
and Inclusion, http://ec.europa.eu/social/main.jsp?langId=en&catId=89&newsId=2149.
Shaw E., Carter S. (2007). „Social entrepreneurship: Theoretical antecedents and empirical analysis of entrepreneurial processes and outcomes”, Journal of Small Business and Enterprise Development, Vol. 14, No. 3, s. 418–434.
Smith D., McCloskey J. (1998). „Risk and Crisis Management in the Public Sector: Risk Communication and the Social Amplification of Public Sector Risk”, Public Money & Management, Vol. 18, No. 4, s. 41–51.
Starnawska M. (2014). „Zachowanie poprzez sieciowanie w przedsiębiorczości społecznej w odpowiedzi na trudne otoczenie instytucjonalne – przypadek 5 spółdzielni socjalnych”, Problemy Zarządzania, Vol
12, No 4(48), t. 2, s. 97–116.
Starnawska M. (2016). „Między wspólnotą a biznesem – system rządzenia w przedsiębiorstwie społecznym – studia przypadku”, Przegląd Organizacji, nr 1, s. 28–36.
Szudy M. (2013). „Model zatrudnienia w korporacji spółdzielczej Mondragón”, w: S. Swadźba, D. Bochańczyk-Kupka (red.), Systemy gospodarcze i ich ewolucja. Aspekty mikro i mezoekonomiczne. Studia ekonomiczne, nr 156, Katowice: Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, s. 127–135.
Tan W.L., Williams J., Tan T.M. (2005). „Defining the ‘social’ in ‘social entrepreneurship’: Altruism and entrepreneurship”, The International Entrepreneurship and Management Journal, Vol. 1, No. 3, s. 353–365.
Tworek P. (2014). „Behavioural aspects of risk management in investment processes in construction”, w: M. Čulik (red.), Managing and Modelling of Financial Risks (Part III), Proceedings from 7th International Conference. Ostrava: VŠB – Technická Univerzita, s. 832–839.
Tworek P. (2015a). „Wykorzystanie listy kontrolnej w zarządzaniu ryzykiem w organizacjach publicznych”, w: K.Z. Kapuścińska, S. Lachiewicz, M. Matejun (red.), Współczesne organizacje wobec wyzwań zarządzania ryzykiem – aspekty poznawcze. Łódź: Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej.
Tworek P. (2015b). „Public Risk Management (PRM)”, w: M. Čulik (red.), Financial Management of Firms and Financial Institutions. Part IV. Proceedings from 10th International Conference. Ostrava: VŠB – Technická Univerzita, s. 1340–1347.
Tworek P., Cziura P. (2017). „Wybrane problemy zarządzania ryzykiem w działalności przedsiębiorstw społecznych”, Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej, Zarządzanie (w druku).
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2006 roku o spółdzielniach socjalnych (Dz.U. Nr 94, poz. 651 z późn. zm.).
Vincent J. (1996). „Managing Risk in Public Services: A Review of the International Literature”, International Journal of Public Sector Management, Vol. 9, No. 2, s. 57–64.
Wieloletni regionalny plan działań na rzecz promocji i upowszechnienia ekonomii społecznej oraz rozwoju instytucji sektora ekonomii społecznej i jej otoczenia w województwie śląskim na lata 2012–2020 (2012). Katowice: Regionalny Ośrodek Pomocy Społecznej Województwa Śląskiego.
Wronka-Pośpiech M., Frączkiewicz-Wronka A., Laska K. (2017). „Risk Perception in the Activity of Social Enterprises”, w: K. Raczkowski (red.), Risk Management in Public Administration, London: Palgrave
Macmillan, s. 189–226.
Wronka-Pośpiech M. (2015). „Identyfikacja zależności pomiędzy orientacją przedsiębiorczą a sukcesem przedsiębiorstw społecznych – wyniki badań empirycznych”, w: J. Brzóska, J. Pyka (red.), Zeszyty
Naukowe Politechniki Śląskiej, Organizacja i Zarządzanie, z. 83, Gliwice: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, s. 735–746.
Young P.C., Fone M. (2001). Public Sector Risk Management. Oxford: Butterworth-Heinemann.
Zahra S.A., Gedajlovic E., Neubaum D.O., Shulman J.M. (2009). „A typology of social entrepreneurs: Motives, search processes and ethical challenges”, Journal of Business Venturing, Vol. 24, No. 5, s. 519–532.
Zahra S.A., Rawhouser H.N., Bhawe N., Neubaum D.O., Hayton J.C. (2008). „Globalization of social entrepreneurship opportunities”, Strategic Entrepreneurship Journal, Vol. 2, No. 2, s. 117–131.

SUGEROWANE CYTOWANIE / SUGGESTED CITATION

Wronka-Pośpiech M., Frączkiewicz-Wronka A., Tkacz M., Arando S. (2016). „Percepcja ryzyka w działalności przedsiębiorstw społecznych – badanie porównawcze Polska-Hiszpania”, Ekonomia Społeczna, nr 1, s. 7-26.